SUY NIỆM LỄ MỒNG MỘT TẾT NĂM 2018
(Mt 6, 25-34)
Chúng ta vừa bước sang năm mới, năm Mậu Tuất, năm con chó, năm của những chú cho thông minh và trung thành của cả Đông lẫn Tây phương. Đối với người Việt Nam, chó là động vật trong nhà, nhưng lại là món khoái khẩu của nhiều người. Chó được xếp vào 12 con giáp ở vị trí thứ 11 với chi Tuất, vì thế là Tết Mậu Tuất 2018, và thuộc lục súc, nhưng may mắn “Mèo đến nhà thì khó, Chó đến nhà thì sang”.
Trong nhà đạo, có lắm chuyện về con chó, từ chuyện vui đến chuyện thật. Chúng ta cùng mở Kinh Thánh để tìm xem chuyện con chó.
Chó trong Kinh Thánh
Thiên Chúa gìn giữ Isreal : “Sẽ không có một con chó nào sủa, dù sủa người hay sủa thú vật” (Xh 11,6).
Chó tiêu thụ sự nhơ bẩn giúp người tránh uế: “Thịt con vật bị thú dữ xé ngoài đồng, các ngươi đừng ăn, nhưng phải ném cho chó” (Xh 22, 28-30).
Thiên Chúa dạy Ghêđêôn cách chọn người : “Tất cả những ai thè lưỡi tớp nước như chó, ngươi hãy để riêng ra” (Tl 7). Chó được Samson dùng làm binh khí : “Samson bắt ba trăm con chó sói, cột ngược đuôi con này với đuôi con kia và buộc một chiếc đuốc giữa hai đuôi rồi thả chạy vào doanh trại của địch quân gây đám cháy lớn và hàng ngũ địch quân bị rối loạn!” (Tl 15, 4)
Chó được dùng để ám chỉ kẻ tồi : “Philitinh nói với Đavít: “Tao là chó hay sao mà mầy cầm gậy đến với tao?” (1Sm 17, 43).
Chính Chúa Giêsu đã dùng hình ảnh con chó để sánh ví dân riêng của Chúa với người dân ngoại: “Của thánh, đừng quăng cho chó” (Mt 7, 6); “Phải để cho con cái ăn no trước đã, vì không được lấy bánh dành cho con cái mà ném cho chó con” (Mc 7, 27).
Chó trong đời thường
Trong đời sống, có con chó buồn cho đến chết sau khi mất chủ. Nhiều con chó bị bắt trộm hay bị bán đi nơi xa, nhưng rồi nó lại trổ chuồng tìm về với chủ cũ. Đúng là : Chó không chê chủ nghèo
Có câu chuyện người chủ muốn giết con chó để ăn thịt, bèn bắt chó bỏ vào bao bố, gìm xuống nước, gặp phải dòng nước xoáy cuốn luôn anh đi. Con chó vùng vẫy thoát ra được, nó liền lội đến cắn cổ áo người chủ lôi vào bờ cứu thoát anh thoát chết đuối. Con chó biết chủ của nó, bênh vực chủ khi cần. Dù chủ chỉ là người hành khất hay người tàn tật, chó vẫn trung thành và ngoan ngoãn.
Người Ai Cập cổ đại thường dựng hai tượng con chó, tiêu biểu cho đầy tớ trung thành và biết ơn, ngày đêm canh giữ phần mộ. Phan Bội Châu cũng đã từng lập mộ cho chó tại Huế. Vì thế có câu tục ngữ “Nuôi một con chó trung thành quý hơn sinh một bầy con bất hiếu”. Hay câu : “Nào ai buôn bán trăm bề, chẳng bằng nuôi chó huyền đề 4 chân”.
Và bài học từ con chó
Ca dao tục ngữ Việt Nam có câu : “Làm người thì khó, làm chó thì dễ”, liệu có đúng không, bởi chó có nỗi khổ của chó, may mắn được sinh ra làm chó Âu Châu, Mỹ Châu, ăn sung ngủ sướng, có quần áo mặc, có cả di chúc. Bất hạnh cho chó nếu sống ở Phi Luật Tân, Triều Tiên, Trung Hoa, Việt Nam, thì sớm muộn cũng vào miệng người, sống trên đời ăn miếng dồi chó mà.
Không có công bằng khi người ta gán chó vào hạng người phản phúc lọc lừa, vì cho dù con chó có bị ruồng bỏ hay thuộc loại chó đói, chó ngu… thì chó chẳng bao giờ phản chủ như con người.
Chó có đặc tính tốt là rất gần với con người và giúp ích cho loài người như giữ nhà, săn bắt mồi, tìm người, truy lùng thuốc phiện, ma túy… Chó đâu chó sủa chỗ không, chẳng thằng ăn trộm cũng ông ăn mày.
Chó trung thành, hiểu ý chủ, vâng lời, biết sợ chủ, biết mừng chủ… không trách móc chủ, dù chủ có lần mắng mỏ bỏ mặc chó. Chủ đi đâu về là nó vui vẻ vẫy đuôi biểu lộ vui mừng, nếu chủ buồn bực mắng cho, chó nằm im không quấy rầy, cúp đuôi chui vào một xó, nhưng rồi chỉ ít phút sau nó lại ngoe nguẩy đuôi để đón chủ về. Nó là một gương xóa mình, tha thứ, đón nhận và yên ủi.
Trong các loài vật, có lẽ không có loài nào gắn bó với con người hơn loài chó, gần như tuyệt đối. Chó yêu chủ bằng một tình cảm trong sáng. Chủ giàu hay nghèo, sướng hay khổ, vui hay buồn, thất bại hay thành công, chó vẫn luôn khắng khít bên chủ. Thế mới có câu “khuyển mã chi tình”. Còn con người, người có luôn trung tín hay người chỉ phù thịnh chứ mấy ai phù suy? Khi chủ thành công, làm ăn phát đạt, bạn bè kéo đến chúc mừng, ăn uống đông vui; khi chủ thất bại, mất mát thì chẳng thấy ma nào bén mảng tới cả, chỉ có mình chó vẫn luôn bên chủ.
Chó rất thẳng thắn. Người nhà về, chó vui mừng ra đón, vẫy đuôi quấn quýt. Kẻ lạ đến, chó hướng mắt cảnh giác, lao ra gầm gừ, sủa vang. Yêu nói là yêu. Ghét bảo là ghét. Còn người, người có thẳng thắn với nhau không? Cái ma mãnh của con người là trước mặt nói một đằng, sau lưng lại nói một nẻo; trước mặt thì giả vờ ca ngợi, sau lưng lại chê bai thậm tệ. Sao người không thẳng thắn, cởi mở tấm lòng với nhau để cuộc đời thêm tốt, thêm đẹp mà lại cứ phải đi nói xấu nhau với người thứ ba và lấy làm hả lòng hả dạ về điều ấy?
Chó phải sủa. Các Giáo Phụ thường dùng chỉ các bậc cha mẹ hay bề trên không biết răn đe hay nhắc nhủ cho bề dưới của mình bằng câu ngạn ngữ vắn gọn : “Khốn cho những con chó không biết sủa!” Nhiệm vụ canh giữ của chó là sủa mỗi khi có người lạ hay vật cấm mà chó được huấn luyện để truy lùng phát hiện, mà không sủa lên thì làm sao chủ nhân biết được? Chó không sủa thì chẳng còn là chó nữa! Tiếng sủa của chó luôn gây những phản ứng khác nhau: nó làm kẻ trộm tức tối vì việc gian manh của hắn bị bại lộ; nó có thể làm hàng xóm bực mình vì mất giấc ngủ ngon; nhưng chắc chắn nó làm người nhà vui mừng vì chó đã giúp họ tỉnh thức nhận ra được cái ác đang rình rập và ra sức loại trừ nó.
“Chó sủa vang, xua đuổi phường gian ác.
Chủ thức dậy, thắp sáng cả đêm đen…”
Thôi thì cho dù năm Khỉ, Heo, Mèo, Gà, Chó, Lợn, thì cả tháng nay, mọi người đã sắm Tết, ăn Tết rồi. Hôm nay ngày đầu năm mới, ai cũng có cảm tưởng là có cái gì đó mơi mới, nên dùng chữ năm mới. Năm mới mọi cái đều phải mới.
Từ mấy hôm nay, chúng ta đã đi chúc tết nhau, và sẽ còn chúc tết nhau nữa. Thường người dướt tết người trên : con cháu tết ông bà cha mẹ, em tết anh chị, công nhân viên tết thủ trưởng, kèm theo món quà, tượng trưng cho tấm lòng thơm thảo. Ngoài bánh chưng bánh tét, hoa đào, hoa mai… có lẽ không gì nhiều bằng “lời chúc”. Ai cũng muốn dành những lời chúc tốt đẹp nhất cho gia đình, người thân, bạn bè trong những ngày này và ngược lại, ai cũng muốn mình được nhận nhiều những lời chúc. Muốn lời chúc của chúng ta trở thành hiện thực, hãy đặt tin tưởng, cậy trông và phó thác vào Chúa, bởi tất cả mọi sự đều do Chúa như lời thánh vịnh viết: “Hãy ký thác đường đời cho Chúa, tin tưởng vào Người, Người sẽ ra tay” (Tv 36, 5).
Người Kitô hữu có truyền thống rất quí là dâng những giây phút đầu năm cho Thiên Chúa và cầu xin : “Nguyện Chúa Trời dủ thương và chúc phúc, xin tỏa ánh tôn nhan rạng ngời trên chúng con, cho cả hoàn cầu biết đường lối Chúa, và muôn nước biết ơn cứu độ của Ngài” (Tv 66, 2-3). Chúa mới chính là gia nghiệp, là cùng đích mà con người cần phải kiếm tìm và đó cũng chính là sự tồn tại của con người.
“Các con chớ áy náy về ngày mai” (Mt 6,34). Chúa luôn muốn mọi người hạnh phúc. Tương lai mỗi người đều nằm trong tay Thiên Chúa. Hãy làm tốt bao nhiêu có thể những bổn phận và trách nhiệm của mình, phần còn lại hãy phó thác trong tay quan phòng của Thiên Chúa. Ngài sẽ hoàn tất những gì còn lại.
Năm Mậu Tuất đến rồi, kính chúc mọi người một năm mới được muôn phúc lành của Thiên Chúa toàn năng. Amen.
Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ
