Và Ngài quả quyết: Xung đột không được giải quyết bằng lý luận của vũ khí nhưng bằng đối thoại…
Do vừa từ chuyến Tông Du thăm viếng Vương quốc Bahrain về…cho nên bài giáo lý sáng thứ tư ngày 8/11/2022, Đức Thánh Cha đã dành để chia sẻ về chuyến Tông Du này của Ngài với những điểm dừng :
Điểm dừng 1 : Hãy đến gần Chúa…với sự tự do…
Trước khi đi vào bài giáo lý, cảm hứng với sự việc hai em bé đã tự động đến với mình mà không có chút hãi sợ nào khi Ngài ở Bahrain, Đức Thánh Cha khuyến khích : “Chúng ta phải ở với Chúa…cách trực tiếp…Các em bé ấy đã cho chúng ta một thí dụ về cách thế chúng ta phải có với Thiên Chúa…Với Chúa : hãy tiền lên ! Người luôn luôn chờ đợi chúng ta. Tôi cảm thấy vui khi nhìn ra sự tin tưởng của hai đứa trẻ này : đó là một tấm gương cho chúng ta. Vì vậy, chúng ta phải luôn luôn đến gần Chúa…với sự tự do” …
Điểm dừng 2 : Chuyến viếng thăm Bahrain…
Ở điểm dừng này, Đức Thánh Cha dành để cám ơn tất cả nững người đã cùng chung tay góp sức để cuộc viếng thăm được trọn vẹn…Tiên vàn, Ngài có lời cám ơn tất cả những người đã đồng hành cùng Ngài trong chuyến viếng thăm bằng lời cầu nguyện – dĩ nhiên là trong toàn thể Giáo Hội Chúa, cám ơn quốc vương Bahrain, chính quyền các cấp, Giáo Hội địa phương và người dân vì sự chào đón nồng nhiệt họ dành cho Ngài…Ngài cám ơn những người đã chung tay tổ chức cuộc thăm viếng…Đức Thánh Cha cho biết : “Để thực hiện chuyến viếng thăm này cần có các hoạt động của nhiều người : Phủ Quốc Vụ Khanh làm việc tích cực để chuẩn bị các bài phát biểu, chuẩn bị hậu cần, mọi thứ… Rồi những người phiên dịch, đội hiến binh Vatican, đội Vệ Binh Thụy Sĩ…Đó là một công việc rất lớn…Tôi muốn công khai cám ơn quý vị, tất cả mọi người, về tất cả những gì quý vị đã làm để chuyến đi thăm của Giáo Hoàng diễn ra tốt đẹp”…
Để trả lời cho câu hỏi tại sao Đức Thánh Cha lại đến thăm viếng Bahrain nhỏ bé với đa số dân chúng là người Hồi Giáo ? Có nhiều nước Kitô giáo, tại sao Ngài không đi thăm các nước này trước ? Đức Thánh Cha trả lời bằng ba từ : đối thoại – gặp gỡ – và bước đi…
Cùng với Đức Thánh Cha, chúng ta đến từng điểm dừng với những từ khóa này:
Điểm dừng 3 : Đối thoại…
Đức Thánh Cha cho biết là mong ước đến thăm thì đã có từ lâu, nhưng thể hiện được cuộc thăm viếng này…thì phải nhờ đến lời mời của quốc vương Bahrain mời Ngài tham dự diễn đàn đối thoại Đông – Tây…Cho nên Đối Thoại là cách hiệu quả hơn cả giúp con người khám phá sự phong phú của lẫn nhau và thuộc những dân tộc khác nhau, những truyền thống khác nhau, những niềm tin khác nhau…
Đối Thoại là “dưỡng khí của hòa bình”…
Đức Thánh Cha đã lấy hình ảnh của đảo quốc Bahrain để diễn tả tư tưởng ấy về Đối Thoại…Ngài nói : “Bahrain – một quần đảo được tạo thành từ nhiều hòn đảo – giúp chúng ta hiểu rằng không nên sống cô lập nhưng hãy xích lại gần nhau hơn. Nguyên nhân của Hòa Bình đòi hỏi điều đó, và đối thoại là “dưỡng khí của hòa bình” Anh chị em đừng quên điều này : đối thoại là dưỡng khí của hòa bình…Ngay cả đối với sự hòa bình trong đời sống gia đình…Nếu có chiến tranh ở đó – giữa vợ và chồng – thì bằng cách đối thoại, chúng ta sẽ tiến bước với và trong hòa bình…Trong gia đình…cũng hãy đôi thoại, bởi vì với đối thoại, hòa bình được bảo đảm”…
Tâm hồn và tinh thần rộng mở vượt qua các biên giới…
Đức Thánh Cha tâm tình : “ Gần sáu mươi năm trước, Công Đồng Vaticanô II, khi nói về việc xây dựng hòa bình, đã tuyên bố rằng “công việc này ( tức công việc xây dựng hòa bình) đòi hỏi [con ngưởi] phải có tâm hồn và tinh thần rộng mở vượt khỏi biên giới quốc gia, gạt bỏ mọi biên giới của chủ nghĩa quốc gia và mọi tham vọng thống trị các quốc gia khác, và ngược lại, phải nuôi dưỡng sự tôn trọng sâu sắc đối với toàn thể nhân loại, giờ đây đang vất vả tiến tới một sự thồng nhất hoàn hảo hơn” (Vui Mừng và Hy Vọng, số 82)
Và Ngài tiếp tục : “Tại Bahrain, tôi cảm thấy nhu cầu này và tôi hy vọng rằng, trên khắp thế giới, các nhà lãnh đạo tôn giáo và dân sự sẽ biết cách nhìn vượt khỏi biên giới của họ, cộng đồng của họ, để chăm sóc tất cả. Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể đối mặt với một số chủ đề phổ quát, chẳng hạn như tình trạng lãng quên Thiên Chúa, thảm kịch của nạn đói, việc gìn giữ và bảo vệ thụ tạo, nền hòa bình của nhân loại…Chúng ta hãy cùng nhau suy nghĩ về điều này”…
Chọn gặp gỡ và từ chối xung đột…
Đức Thánh Cha đi sâu hơn vào ý tưởng “chọn gặp gỡ – từ chối xung đột” : “Theo nghĩa này, Diễn đàn Đối Thoại mang tên “Đông và Tây vì sự chung sống của con người” đã thúc giục chúng ta chọn con đường gặp gỡ và từ chối con đường đối đầu. Chúng ta cần nó biết bao ! Tôi đang nghĩ đến cuộc chiến tranh điên cuồng mà nạn nhân là nước Ucraina đang bị giày xéo, cùng với nhiều cuộc xung đột khác nữa – những điều không bao giờ được giải quyết bằng logic ngây ngô về vũ khí, nhưng chỉ bằng một sức mạnh đối thoại nhẹ nhàng”…
Xung đột không thể được giải quyết bằng chiến tranh…
“Và ngoài Ucraina – nơi đang bị giày xéo ra – thì chúng ta hãy nghĩ đến các cuộc chiến tranh đã kéo dài trong nhiều năm, và hãy nghĩ về Syria – hơn 10 năm ! – phải, hãy nghĩ đến Syria, hãy nghĩ đến những đứa trẻ của Yemen, hãy nghĩ đến Myanmar, nghĩ đến chiến tranh ở khắp nơi ! Nhưng bây giờ, gần chúng ta hơn cả là Ucraina : chiến tranh mang lại gì ở đầy ? Sự phá hủy, hủy diệt nhân loại, tàn phá mọi thứ…Xung đột không thể được giải quyết bằng chiến tranh” …
Điểm dừng 4 : Gặp gỡ…
Đức Thánh Cha tiếp nối chuỗi suy tư của mình : “Chúng ta không thể đối thoại nếu không có – từ thứ hai – gặp gỡ…Tại Bahrain, chúng tôi đã gặp nhau, và nhiều lần, tôi cảm nhận niềm mong ước là những cuộc gặp gỡ giữa Kitô hữu và người Hồi Giáo sẽ gia tăng, các mối quan hệ vững chắc hơn được thiết lập và chúng ta yêu quý nhau hơn…Ở Bahrain – cũng như phong tục Đông phương – mọi người đặt tay lên con tim của mình khi họ chào hỏi ai đó…Tôi cũng làm như vậy…để dành chỗ trong lòng tôi cho những người tôi gặp gỡ. Bởi vì, nếu không đón tiếp, cuộc đối thoại sẽ trống rỗng, bề ngoài…và nó vẫn chỉ là một câu hỏi có tính lý tưởng chứ không phải là thực tế ” …
Giữa Kitô hữu và tín đố Hồi Giáo…
Và Đức Thánh Cha gợi nhớ lại những trải nghiệm gặp gỡ trước đây : “Trong số rất nhiều cuộc gặp gỡ với người Anh Em thân mến của tôi – Đại Giáo Trưởng Hồi Giáo Al-Azhar; và cuộc gặp gỡ với những người trẻ Trường Thánh Tâm- những học sinh đã mang đến cho chúng ta một giáo huấn tuyệt vời : họ học cùng với nhau – những học sinh Công Giáo và Hồi Giáo…Từ khi còn rất trẻ, khi còn là thiếu niên, khi còn là các trẻ em, các em cần phải biết lẫn nhau để những cuộc gặp gỡ huynh đệ có thể giúp ngăn ngừa sự chia rẽ ý thức hệ…Và ở đây, tôi muốn cám ơn Trường Thánh Tâm, cám ơn Dì Rosalyn – người đã giúp ngôi trường này phát triển rất nhiều, cám ơn các thiếu niên đã tham gia với các bài diễn văn, cầu nguyện, nhảy múa, ca hát…Tôi nhớ các em rất rõ…Cám ơn rất nhiều…Nhưng những người có tuổi cũng đưa ra một chứng tá về sự khôn ngoan của tình huynh đệ : tôi nghĩ lại cuộc gặp gỡ với Hội Đồng Bô Lão Hồi Giáo – một tổ chức quốc tế ra đời cach đây vài năm…nhằm cổ võ mối quan hệ tốt đẹp giữa các Cộng Đồng Hồi Giáo nhân danh sự tôn trọng, sự trung dung và hòa bình, phản đối chủ nghĩa cực đoan vả bạo lực”…
Điểm dừng 5 : Bước đi…
Và Đức Thánh Cha chia sẻ : “Chúng ta đi đến từ thứ ba : bước đi !”… Ngài nói : “Chuyến đi đến Bahrain không nên được coi là một chặng biệt lập, nhưng nó là một phần của cuộc hành trình được khởi đầu bởi thánh Gioan-Phaolô II khi Ngài đến Marốc…Do đó, chuyến viếng thăm đầu tiên của một Vị Giáo Hoàng đến Bahrain là một bước tiến mới trong cuộc hành trình giữa các Kitô hữu và tín đồ Hồi Giáo : không phải để làm chúng ta nhầm lẫn hoặc hạ thấp đức tin, nhưng để xây dựng các liên minh huynh đệ nhân danh Tổ Phụ Abraham – người đã lữ hành trên trái đất theo cái nhìn của lòng thương xót của Thiên Chúa duy nhất, Thiên Chúa của Hòa Bình…Vì lý do này, khẩu hiệu của chuyến viếng thăm là “Bình an cho người thiện tâm”…
Và tại sao tôi nói rằng đối thoại không làm phai loãng đức tin ? Bởi vì – để dối thoại – người ta cần có căn tính của riêng mình, người ta phải bắt đầu từ căn tính của chính mình. Nếu bạn không có căn tính, bạn không thể đối thoại, bởi vì bạn sẽ là điều gì đấy mà chính bạn cũng không hiểu bạn là gì ! Để một cuộc đối thoại trở nên tốt đẹp, chúng ta phải luôn luôn bắt đầu từ căn tính của chinh mình, nhận thức được căn tính của chính mình, và như vậy, người ta có thể đối thoại”…
Đức Thánh Cha tổng hợp :
Đối thoại, gặp gỡ và bước đi giữa các Kitô hữu…
Ngài chia sẻ : “Đối thoại, bước đi và gặp gỡ” tại Bahrain cũng đã diễn ra giữa các Kitô hữu : cuộc gặp gỡ đầu tiên, trên thực tế, là cuộc gặp gỡ đại kết, cầu nguyện cho hòa bình, với Đức Thượng Phụ Batôlômêô quý mến và với các anh chị em của nhiều hệ phái và nghi lễ khác nhau. Cuộc gặp gỡ diễn ra trong Nhà Thờ dâng kính Đức Mẹ Ả Rập, cấu trúc của Nhà Thờ gợi nên hình ảnh một cái Lều mà – theo Kinh Thánh – trong đó Thiên Chúa đã gặp ông Môisen trong sa mạc, trên đường đi.
Những anh chị em trong đức tin – mà tôi gặp ở Bahrain – thực sự sống “trên hành trình” : phần lớn họ là những người lao động nhập cư sống xa quê hương, tìm lại cội nguồn của họ trong Dân Chúa và gia đình của họ trong đại gia đình Giáo Hội. Thật tuyệt vời khi thấy những người di cư này – người Philippines, người Ấn Độ và những người từ các nơi khác – những Kitô hữu đang tụ họp và giữ vững đức tin của mình. Họ vui mừng tiến bước, với niềm tin chắc chắn rằng niềm hy vọng của Thiên Chúa sẽ không làm họ thất vọng (x.Rm 5,5) Khi gặp gỡ các mục tử, những người nam nữ thánh hiến, những người làm công tác mục vụ, và trong Thánh Lễ vui mừng vá xúc động được cử hành tại sân vận động, nhiều tín hữu cũng đến từ các quốc gia vùng Vịnh khác, tôi đã mang đến cho họ tình cảm của toàn thể Giáo Hội”…
Mở rộng tầm nhìn…
Để tiếp tục, Đức Thánh Cha nói : “Và hôm nay, tôi muốn chuyển cho các bạn niềm vui chân thật, giản dị và đẹp đẽ của họ…Gặp gỡ và cầu nguyện cùng nhau, chúng tôi cảm thấy mình có cùng một trái tim và một tâm hồn. Nghĩ về hành trình của họ, về trải nghiệm đối thoại hằng ngày của họ, chúng ta hãy cảm nhận mình được mời gọi để mở rộng tầm nhìn: xin hãy có những trái tim rộng mở… chứ đừng là những trái tim đóng kín, chai cứng…Hãy mở rộng trái tim của anh chị em, bởi vì tất cả chúng ta đều là anh chị em của nhau và để tình huynh đệ này của con người có thể phát triển…Hãy mở rộng tầm nhìn, mở rộng sở thích và dấn thân hết mình để trở nên quen biết với những người khác…Nếu bạn dấn thân để quen biết người khác, bạn sẽ không bao giờ bị đe dọa…Hành trình của tình huynh đệ và hòa bình – để tiến tới – cần đến tất cả mọi người và từng người…Xin Đức Mẹ giúp chúng ta trong việc này”…
Lm Giuse Ngô Mạnh Điệp
