Ngày 4.5.2017, Bộ Phong Thánh đã công bố sắc lệnh nhìn nhận Vị Tôi Tớ Chúa, khi còn tại thế, đã sống lòng yêu mến Chúa và thực hành các nhân đức đến mức độ anh hùng, để từ ngày đó, Ðức cố Hồng Y Phanxicô Xavier Nguyễn Văn Thuận được mang tước hiệu “Đấng Đáng Kính” (Venerabile).“Đấng Đáng Kính” là khởi đầu của tiến trình tuyên phong hiển thánh.
Đức Hồng Y Phanxicô Xavier Nguyễn Văn Thuận sinh ngày 17.4.1928, tại Phú Cam, thuộc Tổng Giáo phận Huế, tỉnh Thừa Thiên, Việt Nam.
Gia đình có 8 anh chị em, 3 trai và 5 gái. Ngài là con cả của Cụ Nguyễn Văn Ấm, và Cụ Bà Elisabeth Ngô Đình Thị Hiệp. Cụ Bà là con gái của Cụ Ngô Đình Khả. Cụ Bà cũng đồng là em gái của Đức Tổng Giám Mục Ngô Đình Thục và Tổng Thống Ngô Đình Diệm.
Năm 1939, ngài vào Tiểu Chủng Viện An Ninh, Cửa Tùng, Quảng Trị. Năm 1947, ngài vào Đại Chủng Viện Phú Xuân, Huế.
Ngày 11.6.1953, thầy Phanxicô Xavier Nguyễn Văn Thuận được Đức Giám Mục Urrutia phong chức linh mục. Sau đó, ngài được bổ nhiệm làm Cha Phó giáo xứ Tam Tòa, một Giáo xứ lớn ở thị xã Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Giáo xứ này, lúc bấy giờ do linh mục Nguyễn Văn Tâm làm chánh xứ.
Năm 1954, cha Phanxicô về Huế chữa bệnh. Sau đó, cha được cử làm cha Phó Giáo xứ Phanxicô Xavier ở Huế. Giáo xứ này do linh mục Darbon, quen gọi là Cố Triết, làm chính xứ. Một thời gian sau, cha được cử làm quản xứ Phanxicô Xavier, kiêm tuyên úy lao xá Thừa Thiên, tuyên úy trường Pellerin, và tuyên úy nhà thương Huế.
Năm 1956, cha được cử đi du học tại Roma và học Giáo luật tại Đại học Giáo Hoàng Urbaniana. Cha đậu Tiến sĩ Giáo luật năm 1959.
Sau đó cha về nước và làm giáo sư Tiểu Chủng Viện Phú Xuân, Huế. Năm 1962, khi Tiểu Chủng Viện Hoan Thiện được thành lập để thay thế Tiểu Chủng Viện Phú Xuân, cha được cử làm Giám đốc Tiểu Chủng Viện mới. Năm 1964, cha còn kiêm Tổng Đại Diện Giáo phận Huế.
Tháng 5.1967, Tòa Thánh bổ nhiệm linh mục Nguyễn Văn Thuận làm Giám mục Việt Nam tiên khởi của giáo phận Nha Trang.
Đức Cha Thuận được tấn phong giám mục đúng ngày lễ Sinh nhật thánh Gioan Tẩy Giả 24.6.1967, tại Tiểu Chủng Viện Hoan Thiện. Chiều ngày 10.7.1967, tân Giám mục nhận chức Giám Mục Nha Trang do Đức Khâm Sứ Palmas chủ lễ. Đức Cha Phanxicô lấy khẩu hiệu “Gaudium et Spes” (Vui Mừng và Hy Vọng).
Ngày 25.4.1975, điện tín từ Vatican gửi đến tòa Tổng Giám mục Sài Gòn xác nhận: Đức Thánh Cha Phaolô VI bổ nhiệm Đức Cha Nguyễn Văn Thuận, đang làm Giám mục Nha Trang, sẽ làm Tổng Giám mục Phó Sài Gòn, với quyền kế vị.
Vì những khó khăn của thời cuộc lúc bấy giờ, mãi đến ngày 7.5.1975, Tòa Tổng Sài Gòn mới liên lạc được với Ðức Cha Nguyễn Văn Thuận và xin ngài vào Sài Gòn gấp.
Cùng ngày, Đức Cha Thuận viết Tâm Thư gởi hàng giáo sĩ, tu sĩ, giáo dân Giáo phận Nha Trang: “Ngày 24.5.1975, Đức Thánh Cha Phaolô VI thuyên chuyển tôi về làm Tổng Giám mục phó Sài Gòn với quyền kế vị, bổn phận tôi là cúi đầu tuân phục quyết định tối thượng của Đức Thánh Cha”.
Chưa lâu sau ngày về Sài Gòn, chiều ngày lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, 15.8.1975, Đức Tổng Phanxicô Thuận bị bắt và bị giam cầm.
Mãi đến ngày 23.11.1988, Đức Tổng Thuận mới được rời khỏi nhà tù, nhưng bị quản chế tại Hà Nội. Ngày 27.3.1989, Đức Tổng bị trục xuất khỏi Việt Nam. Sau khi rời Việt Nam, ngài đến Roma.
Ngày 21.11.1994, Đức Tổng Giám mục Nguyễn Văn Thuận được Tòa Thánh bổ nhiệm làm Phó Chủ Tịch Hội đồng Tòa Thánh về Công Lý và Hoà Bình. Đây là lần đầu tiên một giáo sĩ Việt Nam được bổ nhiệm vào một chức vụ quan trọng tại Tòa Thánh Vatican. Năm 1998, ngài được bổ nhiệm làm Chủ Tịch của Hội đồng này.
Ngày 21.2.2001, trong cuộc họp của Mật viện Các Hồng y, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã trao mũ Hồng y cho ngài và đặt ngài làm Hồng y Phó tế, Hiệu Tòa Nhà Thờ Santa Maria della Scala (Đức Mẹ tại các Bậc Thang). Nhà thờ này do các Cha Dòng Đức Mẹ Núi Carmêlô coi sóc, nằm tại vùng Trastevere, Roma.
Đức Hồng y Phanxicô Thuận được thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II mời giảng tĩnh tâm mùa Chay cho giáo triều năm 2002. Sau đó, ngài được Đức Thánh Cha tiếp riêng và tặng một chén thánh.
Đức Hồng y Phanxicô Xavier Nguyễn Văn Thuận qua đời lúc 18 giờ ngày 16.9.2002, tại Roma vì chứng ung thư ruột.
Nhân dịp lễ Giỗ Đức Hồng y, chúng ta tưởng nhớ ngài, quyết tâm sống lòng yêu mến Chúa như ngài, bất chấp mọi gian nguy, đau khổ, bị thù hận, bị chà đạp quyền sống, quyền làm người và mọi bất công vây bũa tứ bề.
Chúng ta nài xin Đức Hồng y chuyển cầu cho chúng ta, và nài xin Chúa cho án tuyên thánh của Đức Hồng y được Hội Thánh xúc tiến mau lẹ, để có thể tuyên thánh cho Đức Hồng y sớm nhất, nhằm thỏa lòng yêu mến và mong đợi của mọi người Công giáo Việt Nam.
Lm JB NGUYỄN MINH HÙNG
