Có tới mười một anh chị em ruột, nhưng xem chừng bé Têrêsa thân với Rodrigo nhất. Có thể vì Rodrigo xít xoát tuổi bé, nhưng nhất là vì cả hai cùng có một thích thú đọc truyện các thánh. Ðối với hai trẻ tâm giao này, phúc Tử Ðạo thật đáng thèm khát, chỉ bị hành hạ chốc lát, và rồi chắc chắn chiếm được nước thiên đàng. Lẹ làng biết bao! Lòng ước ao được tử đạo nung nấu hai tâm hồn thơ trẻ cách mãnh liệt, đến nỗi hai cô cậu bỏ nhà trốn đi, có ý sang xứ Moor để chịu tử đạo. Nhưng đi chẳng được bao xa, người nhà bắt gặp, đành phải trở về.
Sự ham ước làm thánh vẫn chưa nguôi, hai cô cậu cùng nhau quyết định sống “ẩn tu” trong khu vườn thuộc lâu đài của gia đình. Nhưng thật tiếc, hai “vị ẩn tu” này không tìm đủ đá để làm “tu phòng”! Cuối cùng cũng đành bỏ ý định “tu rừng”.
Tuổi niên thiếu của Têrêsa đánh dấu nhiều đổi thay. Nàng ham thích đọc tiểu thuyết và các truyện tình. Làm quen với thế giới lãng mạn, nàng bắt đầu đua đòi ăn mặc và trang điểm, quên cả việc cầu nguyện một thời nàng đã say mê. Ðứng trước sự thay đổi đường đột của cô con gái cưng, cha nàng không khỏi băn khoăn, ông gửi nàng vào trường dòng các nữ tu Augustinô tại Avila. Ở đây, Têrêsa cảm thấy thích thú được sống dưới sự hướng dẫn của các chị dòng. Xem chừng nàng có thể vĩnh viễn sống tại đây. Nhưng sau hơn một năm học trường dòng, nàng trở nên yếu đau, cha nàng phải đưa về nhà chữa bệnh.
Sau khi bình phục, Têrêsa bất ngờ đọc quyển sách do thánh Giêrônimô viết. Những tư tưởng thực tế và nóng cháy chất chứa trong sách khiến nàng phải suy tư, và một lần nữa cuộc đời nàng lại thay đổi. Nàng quyết định đi tu dòng. Ðưa câu truyện thân thưa với ba, nhưng cha nàng không bằng lòng, ông nói sau khi ông chết Têrêsa có thể đi tu như nàng muốn, nhưng lúc này thì không! Tuy nhiên, Têrêsa quả quyết Thiên Chúa đã gọi nàng. Ðồng thời, sợ rằng không lập tức đáp lại tiếng Chúa, ơn Chúa ban cho nàng sẽ bị mai một. Bởi đó, nàng đành xé rách tình yêu ruột thịt gia đình, ban đêm bỏ nhà trốn đi tu Dòng Kín Avila.
Giờ đây Têrêsa đã trở thành một chị dòng kín. Tuy nhiên chị gặp nhiều ngãng trở cầu nguyện, đôi khi còn bị bệnh tật giầy vò! Thời đó, cuộc sống dòng kín đang trên đà lỏng lẻo sa sút. Khách vãng lai thường xuyên đến tu viện thăm hỏi và truyện trò với các nữ tu. Thói tục này khiến các nữ tu chia trí lo ra, khó bề kết hợp mật thiết với Chúa Kitô, người yêu duy nhất của họ. Như các bạn đồng tu, Têrêsa cũng đã phung phí thời giờ truyện vãn với thế gian! Nhưng một ngày kia, quì trước ảnh Giêsu Bạn Chí Thánh, chị vô cùng hối hận khi thấy mình chưa nhất tâm đi tìm “Người Yêu”. Têrêsa quyết vùng lên để xây lại cuộc đời. Từ đó, chị chỉ sống cho một mình Chúa, bất chấp mọi thử thách đau khổ. Ðáp lại, Ðức Lang Quân Giêsu đã nhiều lần truyện vãn thân mật với Têrêsa. Những tư tưởng siêu nhiên do Thần Linh hướng dẫn, chị đã vâng lời cha giải tội ghi lại trên sách vở. Thiên Chúa dùng Têrêsa, nữ tiến sĩ nhỏ của Ngài để thực hiện chương trình cải tổ dòng kín.
Một lần, bằng con mắt thịt phàm trần, Têrêsa thấy một thiên thần mặt chiếu sáng rực rỡ, tay cầm ngọn giáo bằng lửa phóng vào tim chị. Lập tức một trận lửa tình yêu và thương đau thấm nhập từng thớ thịt, lan tỏa từng tế bào xác phàm của chị, Têrêsa ngất ngây trong tình yêu Thiên Chúa!
Têrêsa muốn giữ bí mật các cuộc tiếp xúc với siêu nhiên, nhưng người chung quanh đã nhận biết, họ đồn thổi khắp nơi. Nhiều người coi như ” con khùng”! Số khác cho chị là giả hình! Tuy nhiên Têrêsa đã im lặng và khiêm nhường lãnh nhận thánh giá, quà do “người Yêu” trao tặng.
Têrêsa bắt đầu canh tân dòng kín. Chị lập hết tu viện này đến tu viện khác. Luật lệ khắt khe, cuộc sống nghèo lột xác, không khách vãng lai gây ngăn trở nội tâm. Tuy thế, các chí nguyện sinh xin gia nhập ngày một đông. Chính Têrêsa sống đời gương mẫu cho con cái, không những qua sự cầu nguyện mà cả công việc tay chân như thêu dệt, giặt dũ và thu dọn nhà cửa. Chị cũng đặt hết tin tưởng vào Thiên Chúa. Một lần đang lúc thành lập tu viện mới, nhưng Têrêsa chỉ còn vài đồng trong túi, chị nói:
-Têrêsa và mấy đồng này thì chẳng là gì; nhưng Chúa, Têrêsa và mấy đồng tiền này đã đủ!
Tâm hồn Têrêsa cũng tràn ngập chất “tếu”. Nếu có ai nhạo cười không hài lòng về cuộc sống của một trong các tu viện chị lập, Têrêsa liền trả lời:
-Ối giời! Quí vị thừa hiểu sự gì xẩy ra khi một lũ đàn bà ở chung với nhau! Họ chỉ như một đám khùng!
Chúa ban cho Têrêsa lòng can đảm của một nam nhân hòa trộn với sự hiền dịu, mền mại đáng yêu của người thục nữ. Crashaw, một thi sĩ người Anh đã nói:
-Trong Têrêsa có sự nối kết đặc biệt của Phượng hoàng và chim bồ câu.
Têrêsa lúc này đã 65 tuổi. Chị lập được mười một tu viện và đã đương đầu với rất nhiều khó khăn. Tuy tuổi già sức yếu, nhưng thánh giá vẫn theo đuổi chị liên miên! Một trận cuồng phong chống đối nổi lên từ gia đình chị. Kết cục Têrêsa bị đưa ra tòa, tại đây các luật sư thi nhau chửi rủa chị cách thô bỉ! Chưa hết, người cháu ruột của chị hiện đang làm phó Bề Trên một nữ tu viện ở Valladolid nói chị hãy từ chức và đừng bao giờ vác mặt trở lại! Trước cảnh đau lòng đó, Têrêsa chỉ âm thầm ngậm đắng nuốt cay vì yêu Chúa.
Hai năm sau, mặc dầu đang yếu bệnh, Têrêsa vẫn gắng đi thăm một tu viện do chị thành lập. Vì quá yếu nhược, chị ngã gục khi vừa đến nơi, và chỉ sống thêm ba ngày nữa. Têrêsa trút hơi thở ngày 15 tháng 10 năm 1582, hưởng thọ 67 tuổi. Khi liệm xác, người ta khám phá một vết sẹo dài nơi lòng ngực do ngọn giáo lửa thiên thần đã phóng vào tim chị.
Têrêsa được phong thánh năm 1622, và được tôn làm Nữ Tiến Sĩ Hội Thánh năm 1970 do Ðức Thánh Cha Phaolô Ðệ Lục.
Lm. Raymond Thư, CMC
Truyện các Thánh
