Chẳng có ai lại không có hương vị quê hương trong người. Cứ mỗi khi nhắc đến hai chữ quê hương, ta lại thấy có một dòng cảm xúc dạt dào nào đấy bừng dậy trong tim. Ấy là bởi vì quê hương không phải chỉ là cái gì đó ở bên ngoài kia, nhưng đã thấm vào trong mình, làm nên con người mình với những ký ức buồn vui lẫn lộn. Quê hương gợi nhắc ta về cái gì đấy là căn cội và gốc gác của mình. Quê hương hiện diện trong từng hơi thở của ta, từng sở thích của ta, từng nếp sống nếp nghĩ của ta. Quê hương là một phần trong cuộc sống của ta. Con người nào không có quê hương, con người ấy thật lạc lõng và vô vị quá chừng.
Một cách đơn sơ nào đấy, ta có thể định nghĩa quê hương là nơi ta được sinh ra và lớn lên. Nhưng quê hương dường như còn là gì đó hơn hẳn những điều này. Như bài hát thân quen mà ta vẫn hay hát, quê hương “là chùm khế ngọt, cho con trèo hái mỗi ngày, quê hương là đường đi học, con về rợp bướm vàng bay, quê hương là con diều biếc, tuổi thơ con thả trên đồng, quê hương là con đò nhỏ, êm đềm khua nước ven sông”. Vâng, quê hương có khi chỉ là những cái gì thật bình thường giản dị: một chùm khế ngọt, con đường mòn ta vẫn hay sánh bước, con diều nhỏ lả lướt giữa trời chiều, hay con đò trôi nhẹ giữa dòng sông. Ta yêu quê hương vì quê hương đưa ta về với những kỷ niệm thật ngọt ngào và ấm áp. Quê hương gợi nhắc ta nhớ về những khoảng thời gian êm đềm vô tư của ngày xa xưa nô giỡn. Chính những hình ảnh ấy in sâu trong trí óc ta, làm nên sở thích và ước muốn của ta, làm nên chính con người ta.
Nơi quê hương, có thể ta sẽ nhớ nhiều đến ngọn cau trước hiên nhà. Nhớ ngày xưa bà vẫn hay nhờ ta leo lên và hái dùm bà ít trái. Ta nhớ khoảng sân rộng, nơi ta cùng lũ bạn vẫn hay chơi rượt bắt, chơi bắn bi. Ta nhớ cái hàng rào nhỏ nhắn xinh xinh, nơi mà ta với cô hàng xóm cứ thỏ thẻ mỗi ngày. Cái giếng nhỏ thân quen chính là nơi mẹ hay ngồi giặt đồ, rửa chén. Nhớ con sông đầu làng, nơi ta cùng nô giỡn bên con nước quên bẵng mất thời gian. Ta không sao quên được hương vị khi trời bắt đầu chuyển mùa. Những chiếc lá nhẹ nhàng rơi vàng cả lối đi. Hay những khi mưa rơi cho ngập lầy con đường đất đỏ, khiến ta phải vất vả, lấm lem cả mặt mày mới có thể đi qua. Yên bình làm sao khi nghe tiếng thông reo khi làn gió nhẹ thổi đến, nhìn mặt hồ lăn tăn gợn từng ngọn sóng li ti. Hay chiếc cầu nằm yên nối hai bờ xa cách, cho bóng người thiếu nữ thướt tha trong tà áo dài và chiếc nón bài thơ bước qua.
Ta yêu quê hương là vì nơi quê hương ta có những con người yêu dấu. Ta có những điểm hẹn không tên, nơi diễn ra biết bao nhiêu điều ngọt ngào của ta. Ta nhớ ông bà tuổi đã cao, đôi mắt không còn nhìn rõ, lúc nào cũng dành dụm chút bánh kẹo để cho cháu mình. Ta nhớ hình ảnh bố mẹ lam lũ nắng mưa, chiến đấu với cái nóng mùa hè, cái lạnh mùa đông để có miếng cơm ngon cho gia đình yêu dấu. Ta nhớ những trò chơi anh chị em chơi với nhau khi chờ mẹ đi chợ xa về. Ta nhớ những lần đánh nhau với thằng hàng xóm chỉ vì những chuyện vớ vẩn không đâu, rồi hùa nhau đi ăn trộm trái cây nhà người khác. Nhớ những lúc cùng chăn trâu trên đồng, phút thảnh thơi ngồi câu cá. Những con người ấy, những mối tương quan ấy, những địa điểm bình thường ấy, vậy mà đọng mãi trong ta những ký ức không dễ phai nhòa.
Lạy Chúa,
Chúng con hết lòng tạ ơn Chúa đã ban cho chúng con có quê hương. Quê hương của chúng con có thể rất khác nhau, có thể không trù phú, không giàu sang, hay thậm chí, có khi lại rất khô cằn, nắng cháy. Nhưng đó là nơi mà chúng con đã một thời gắn chặt cuộc đời mình vào.
Làm sao chúng con có thể quên được những luồng gió nhẹ mỗi buổi chiều xuống, có thể quên được tiếng côn trùng văng vẳng vang lên suốt đêm, miếng cơm, dưa cà, rau muống… Chúng bình dị đấy nhưng với chúng con là cả một khoảng trời thơ.
Xin Chúa chúc lành cho quê hương của chúng con. Xin Chúa ban ơn cho những con người ở quê hương đã góp phần làm nên chính cuộc đời của chúng con. Xin cho người già bớt đi sự lẻ loi, xin cho các em nhỏ có cơ hội sống tuổi thơ hồn nhiên của mình thật thoải mái, xin cho từng nhát cuốc nhát cày của người nông dân được sinh hoa kết trái, cho người người, nhà nhà được hạnh phúc, ấm no.
Chúng con cũng xin Chúa giúp chúng con, biết sử dụng tất cả những khả năng Chúa ban để chung tay xây đắp quê hương, làm giàu đất nước. Ước chi quê hương của chúng con luôn luôn là nơi mà chúng con thể tìm thấy sự ấm áp khi trở về, vì từ nơi ấy chúng con nhìn thấy tình người khi họ đối xử với nhau, thấy cả đất trời, thiên nhiên và con người như hòa quyện với nhau, sống bên nhau trong mật ngọt của tình thân ái.
Amen.
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
