Các bạn thân mến,
Khi nhìn lên trời cao, chúng ta thấy có những áng mây trôi lơ lửng. Nhìn mây cuồn cuộn hàng hàng lớp lớp như thể điều gì kinh khủng lắm, nhưng chẳng ai có thể nắm được mây trong lòng bàn tay. Mây chỉ là ảo ảnh trước mắt ta. Mây chẳng bao giờ cố định. Mây sẽ thay đổi hình dạng mình theo cơn gió. Mây mỏng manh vô cùng, vì thấy đó rồi mất đó, có đó rồi chẳng thấy đâu. Mây sẽ tan khi cơn gió đến. Mây chỉ là kết quả của một cuộc hợp rồi tan. Tuy mây đẹp và lôi cuốn, nhưng mây không bao giờ có thể là biểu tượng của sự vững bền.
Cuộc đời này, xét cho cùng, cũng giống hệt như mây. Có biết bao điều trông thì lôi cuốn, sinh động, hấp dẫn, nhưng có bền lâu mãi đâu. Những vinh hoa, danh dự, tiền tài chỉ như ảo giác. Nhìn có vẻ đẹp nhưng rồi cũng sẽ tan. Cớ sao ta cứ luôn hoài muốn bắt lấy. Một chút thỏa mãn và niềm vui ta có đó liệu có nằm trong tay ta mãi không? Có những con người điên cuồng bất chấp để chiếm hữu, nhưng rồi cũng buông tay khi bóng chiều của cuộc đời ập đến. Cố gắng để người khác biết đến mình, yêu mến mình, nhưng liệu người ta có thần tượng mình mãi không. Sắc đẹp, thời trang cũng bập bềnh theo nhịp sống. Sẽ có lúc ta già đi, nét đẹp cũng lặng mất. Cố chiếm giữ lòng người làm gì, để rồi sẽ nhận lấy hụt hẫng. Cố chạy theo danh tiếng làm chi, để rồi suốt cuộc đời mất đi tự do vì chúng.
Trong Vườn Địa Đàng, trước khi con rắn xuất hiện, đối với bà Eva, trái cấm cũng bình thường như bao trái cây khác, chỉ có điều mình không được phép ăn theo lệnh của Thiên Chúa. Nhưng khi con rắn thổi vào tai bà những lời dụ dỗ có phần lý thú, cái nhìn của bà về trái cấm bỗng dưng khác đi. Bà thấy nó hấp dẫn, lôi cuốn. Bà thấy nơi trái cấm ấy là cả một âm mưu đen tối của Thiên Chúa và một tham vọng hão huyền muốn trở thành thiên chúa. Trái cấm khơi dậy trong lòng bà một nỗi sợ kiếp sống hữu hạn mà bà đang mang, một khao khát muốn trường sinh, muốn hiểu biết, muốn sở hữu cái tuyệt đối. Kết cục cho cái tham vọng ngông cuồng ấy là một hố thẳm ngàn trượng vô đáy đang chờ bà. Bà đã cố nắm lấy một điều ảo tưởng. Ý định không thành tựu như bà tưởng, trái lại còn để lại trong bà một hậu họa vô lường thảm khốc.
Chúa Giêsu cũng đã nhiều lần cảnh tỉnh những người lắng nghe Ngài khi Ngài rao giảng, rằng ích gì khi an vui bởi mình lắm bạc tiền, kho lẫm đầy ứ. Đêm nay, lỡ như thần chết đến kéo mình đi, những thứ kia để làm gì. Cố gắng tích trữ chúng bằng mọi giá để làm chi, khi mình không còn hơi thở, không còn sự sống để tiếp tục hướng chúng. Chàng trai trẻ có lòng khao khát tìm Nước Chúa, khi nghe đến điều kiện là hãy về, bán hết của cải, cho người nghèo đã buồn sầu bỏ đi. Tiền bạc mang đến cho anh ta nhiều cảm giác vui sướng hơn cây thập giá và cuộc đời lang bạt của Giêsu. Vua Hêrôđê, Philatô, các thượng tế và kinh sư… một đời sống trong nhung lụa, bày hết mưu này chước nọ để hại người ngay, để cố giữ chút danh lợi và bạc tiền trong tay. Rốt cuộc, tất cả cũng trở về với bụi tro. Cái gì mau qua chỉ là hư ảo, cái gì vĩnh viễn mới là chân lý.
Có chuyện ngụ ngôn kể rằng một con gà kia phát hiện ra một kho lúa. Nó đi lòng vòng tìm cách vào. Cuối cùng nó phát hiện có một cái lỗ nhỏ là lối đi duy nhất có thể giúp nó tiến vào trong. Nhưng cái lỗ ấy nhỏ quá. Thế là nó quyết định nhịn ăn để thân hình nó ốm bớt. Khi đã ốm đủ, nó cố gắng len mình qua cái lỗ và chui được vào trong. Nó tha hồ ăn thóc ăn lúa. Ăn nhiều đến độ, nó trở nên béo phì. Nó nghĩ đến việc chui ra khỏi cái lỗ để tận hưởng cuộc sống bên ngoài, thoáng hơn, mát hơn. Thế nhưng, nó quá mập nên không thể ra được. Nhưng nó cũng không thể ở lại trong kho lúa này mãi. Thế nên, nó lại quyết định nhịn ăn để có thể ốm đi mà chui ra. Sau một khoảng thời gian dài, nó cũng chui ra được. Quay đầu lại nhìn kho lúa, nó thầm nhủ: trước khi ta vào, ta ốm nhom. Sau khi ta ra, ta cũng chẳng hơn gì. Có tích trữ cho lắm rồi cũng phải buông ra thôi.
Vâng, áng mây đẹp lắm nhưng chỉ nên ngồi đó ngắm thôi. Hãy thưởng thức những hình thù mây tạo dáng. Hãy chỉ xem nó như một trò chơi của tự nhiên. Đừng cố nắm bắt mây là gì, đừng cố níu giữ nó làm gì, vì rốt cuộc ta có được chi đâu. Áng mây trời nhắc nhở chúng ta về thân phận mong manh của mình, về cái vô thường của mọi sự trên trần gian. Rồi sẽ qua đi hết, rồi sẽ chẳng còn gì. Tất cả trước mắt ta chỉ là ảnh ảo, là tạm bợ. Đừng bám víu vào chúng, đừng cho rằng chúng là vĩnh cửu, đừng để cuộc sống mình cậy dựa hoàn toàn vào chúng.
Có bao giờ các bạn tự hỏi: đâu là chân lý của đời tôi? Đâu là cái mà tôi cần cố để nắm bắt?
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ
