Buổi chiều 5-9-1793 khách qua đường dừng chân hỏi cô bé chăn chiên:
– Em người làng nào?
Cô bé nhanh nhẹn thưa:
– Cháu làng Maillé.
Lữ khách nói tiếp:
– Em người làng Maillé hả? Tôi vừa chứng kiến cuộc hành quyết Cha Sở của em. Ngài đúng là vị thánh!
Cha Sở ấy chính là Cha Joseph Herbert. Ngài bị chém đầu vì cương quyết không thi hành các chỉ thị của hiến pháp cách mạng 1789 tại Pháp.
Cha Herbert là vị mục tử gương mẫu. Cha là chủ chăn của hết mọi người không trừ ai. Cha chia sẻ nỗi lo âu cũng như niềm vui của các con chiên bổn đạo. Vào những năm đói kém Cha để ý giúp đỡ cách riêng các gia đình nghèo. Người dân trong làng – Công Giáo cũng như không Công Giáo – đồng thanh khen ngợi Cha.
Khi cuộc Cách Mạng 1789 ban hành chỉ thị chống lại Đức Giáo Hoàng và chống lại Giáo Hội Công Giáo, Cha Herbert cương quyết không tuân theo Cách Mạng Cha nói:
– Tôi chỉ thề hứa trung thành với tổ quốc trong lãnh vực thuần túy trần gian. Tôi chỉ thề hứa trung thành với luật pháp quốc gia, nếu luật pháp chính đáng, công bình và không trái nghịch với lề luật THIÊN CHÚA cũng như lề luật của Giáo Hội hay lề luật tự nhiên. Tôi xin thề hứa trung thành với nước Pháp, tổ quốc thân yêu của tôi. Nhưng tôi từ chối thề hứa cho phép Nhà Nước quyền xen mình vào các việc thuộc lãnh vực tinh thần và thiêng liêng, vì đó là hai lãnh vực vượt ra ngoài quyền hạn của tất cả mọi vua chúa trên trần gian này. Các việc thiêng liêng và tinh thần chỉ thuộc về quyền hạn duy nhất của Hội Thánh Chúa GIÊSU KITÔ mà thôi.
Giống như tất cả các Linh Mục chân chính của Giáo Hội Công Giáo Pháp bấy giờ, Cha Joseph Herbert nhận định rõ ràng hiến pháp cách mạng 1789, trong điều khoản nói về hàng giáo sĩ, chỉ nhằm mục đích tiêu diệt hàng giáo sĩ bằng cách cắt đứt mối liên hệ giữa các Linh Mục Pháp với Đức Giáo Hoàng Roma. Cha Herbert không thể giơ tay thề hứa tuân theo hiến pháp, vì làm thế tức là Cha phản bội lương tâm mình.
Trong thư viết cho Đức Giám Mục giáo phận Lucon, Cha Herbert tuyên xưng Đức Tin:
– Là con của tổ quốc và là công dân của xứ sở, con luôn luôn trả lại cho César những gì thuộc về César. Nhưng con không từ chối trả lại cho THIÊN CHÚA những gì thuộc về THIÊN CHÚA. Con không nao núng sợ hãi. Con không hề giảng dạy điều gì trái với trật tự công cộng.. Con chỉ giảng những gì Chúa GIÊSU KITÔ dạy chúng ta trong Phúc Âm của Ngài, cũng như chỉ lập lại giáo huấn của Hội Thánh tuyên dạy trong các Công Đồng.. Với tất cả những điều đó, con cảm thấy lương tâm bằng an và con tin tưởng rằng, THIÊN CHÚA là Đấng Thẩm Phán Chí Công sẽ ban ơn can đảm để con quảng đại chết vì Đức Tin, nếu chính Ngài truyền dạy cho con phải làm như thế!
Chuyện phải đến đã đến. Cha Herbert bị vài con chiên bổn đạo thất trung tố cáo nên Cha bị bắt giam. Cùng với việc bị bắt giam Cha Herbert mất tất cả: mất quyền công dân, mất quyền thi hành chức vụ linh mục và mất sức khoẻ .. Cha bị ngược đãi. Cha khẩn thiết xin các tên đao phủ hãy hành quyết Cha trước nhà thờ xứ đạo của Cha.
Vài giờ trước khi bị bắn Cha Joseph Herbert lấy giấy viết lá thư cuối cùng cho người cháu gái thân yêu, sống tại họ đạo Maillé. Cha viết:
– Cậu hoàn toàn vô tội. Cậu chỉ chết vì Đức Tin. Cậu chết cho các bổn đạo và chết vì các bổn đạo của Cậu. Cậu thật lòng tha thứ cho những kẻ tố cáo Cậu..
Cuối thư Cha Herbert viết thêm:
– Cháu chuyển lời Cậu chào thăm tất cả con chiên bổn đạo của Cậu. Cậu đã chu toàn phận vụ chủ chăn. Cậu dâng hiến mạng sống mình vì đoàn chiên. Hy vọng cái chết của Cậu mang lại cho mọi người hoa trái tốt đẹp và dồi dào.. Vào ngày thứ năm này Cậu sẽ bị xử tử, nghĩa là .. chút nữa đây, Cậu sẽ chết!
(La Documentation Catholique, 5/12/1993, trang 1019-1020).
