Tháng 9 năm 1940, sau khi ký giao kèo với quân Đức quốc xã, Nhật Bản đem quân chiếm trọn vùng Đông Nam Á. Ngày 15-2-1942, Singapour – cứ điểm quan trọng cuối cùng – rơi vào tay người Nhật. Quân đội đồng minh bị bắt buộc phải đầu hàng. Sáng sớm hôm sau, quân Nhật chiến thắng, hiên ngang đi vào thành phố.
Từ đó, người Nhật dùng các tù binh vào việc xây một đường xe lửa dài 400 cây số nối liền Thái Lan và Miến Điện (Myanmar).
Bị cắt đứt hoàn toàn với thế giới bên ngoài, một nhóm tù binh liền nghĩ ra cách chế tạo một máy thu thanh. Trung úy Eric Lomax thuộc ngành truyền tin của quân lực hoàng gia Anh có nhiệm vụ ráp máy này. Công việc thành công sau vài tuần tỉ mỉ làm việc. Các tù binh bắt đầu nhận tin tức phát từ New Dehli, thủ đô Ấn Độ.
Tuy nhiên, cuộc sống tại trại tù quá khổ. Cái chết luôn rình rập. Ngoài cái khổ do việc làm quá nặng, ăn không no, ngủ không được, còn thêm cái khổ khủng khiếp do các lính cai tù người Nhật mang lại. Họ hành hạ tù nhân bằng những trận đòn chí tử. Hành hạ đến chết. Chết thảm thương trước cái nhìn bất lực và sợ hãi của các bạn đồng tù khác.. Ý nghĩ trốn trại nẩy sinh từ đó. Trung úy Lomax tự nhủ: ‘‘Nếu muốn sống, thì bằng mọi giá phải vẽ một bản đồ trong vùng để tìm đường thoát thân”. Tuy nhiên chàng biết rõ: ngày nào lính Nhật phát giác ra bản đồ đó cũng là ngày tận số!
Và chuyện phải đến đã đến. Trong một cuộc lục soát đồ đạc, lính Nhật khám phá ra chiếc máy Radio thô sơ và cái bản đồ. Trung úy Lomax cùng một số tù binh khác bị chuyển đến trại Kanchanaburi, nằm gần biên giới Thái Lan… Và những cuộc hành hạ khủng khiếp nhất bắt đầu.
Từ giây phút ấy, hình ảnh một người Nhật đi vào tâm tư trung úy Eric Lomax và ám ảnh suốt cuộc đời còn lại của chàng. Đó là viên thông dịch Takashi Nagase.
Takashi Nagase là sinh viên 25 tuổi thông thạo tiếng Anh. Chàng còn là tín hữu Kitô sùng đạo và hết lòng yêu mến quốc gia Nhật Bản của chàng. Thế chiến thứ hai bắt buộc chàng bỏ học, gia nhập quân ngũ, phục vụ trong ngành thông dịch. Tháng 9 năm 1943, chàng được chỉ định làm việc tại trại Kanchanaburi, nơi trung úy Eric Lomax, thuộc quân đội hoàng gia Anh bị giam giữ.
Một ngày, trung úy Lomax bị mang ra hỏi cung về những tội người Nhật gán cho chàng: chống lại người Nhật và làm gián điệp. Lý do dễ hiểu là chàng cộng tác vào việc chế tạo chiếc máy Radio và có tấm bản đồ trong vùng. Nhưng trước mọi câu hỏi, Lomax hoàn toàn giữ im lặng. Chàng tuyệt đối không tiết lộ chi tiết, danh tánh nào có thể làm hại bất cứ bạn đồng tù khác. Trong các cuộc hỏi cung cũng như trong những lần bị tra tấn, trung úy Lomax luôn luôn đối diện chàng thông dịch Nagase. Vì thấy Lomax bị hành hung quá sức chịu đựng, Nagase khuyên chàng nên chấp nhận các lời buộc tội. Nhưng Lomax chỉ đưa đôi mắt nẩy lửa nhìn chàng thanh niên Nhật bản. Đối với Lomax, chàng thông dịch thấp lùn Nagase tượng trưng cho tất cả tội ác của toàn dân tộc Nhật. Nagase đi vào ký ức và ám ảnh Lomax suốt cuộc đời còn lại.
Cuộc hỏi cung và tra tấn kéo dài cả tuần lễ. Lomax gần như sắp chết. Nguồn lực duy nhất giúp chàng can đảm đối phó là lời cầu nguyện và tình yêu gia đình. Trong những giây phút đau đớn nhất, Lomax nhớ đến mẹ cha và vị hôn thê bé nhỏ của mình. Nhưng nhất là chàng cầu nguyện. Chàng cảm thấy ghi ơn thân mẫu vì đã dạy chàng biết cầu nguyện cùng THIÊN CHÚA, ngay từ khi còn là cậu bé hồn nhiên vui sống.
Tháng 10 năm 1945, thế chiến thứ hai chấm dứt. Eric Lomax được trả tự do và trở lại Anh quốc. Chàng lập gia đình và sống bình thường. Nhưng tâm hồn Lomax bị vết thương chiến tranh hằn sâu và chàng không thể nào quên được gương mặt của chàng thông dịch nhỏ bé người Nhật tên Nagase. Chàng tự hứa với lòng: ‘‘Ngày nào gặp lại Nagase ta sẽ ăn tươi nuốt sống thằng Nagase cho hả cơn hận thù, luôn nung nấu trong lòng ta!”
Trong khi đó, chàng thông dịch Nhật bản vô cùng hối hận vì đã thụ động cộng tác vào những vụ tra tấn dã man tàn ác! Chàng luôn bị mặc cảm tội lỗi dày vò. Hình ảnh của viên trung úy trẻ người Anh bị hành hung đau đớn cứ bám sát chàng. Chàng khẩn cầu THIÊN CHÚA cho cơ may gặp lại trung úy Eric Lomax để xin tha thứ!
Và THIÊN CHÚA Quan Phòng thu xếp cho hai người gặp nhau hầu giải tỏa nỗi niềm ray rứt canh cánh bên lòng .. Ngày 21-3-1993 – đúng 50 năm sau – Eric Lomax cùng vợ lấy máy bay đi Bangkok. Sau đó cả hai đến viếng trại tù Kanchanaburi, ngày nay trở thành bảo tàng viện chiến tranh. Bất ngờ tại đây, ông Lomax chạm trán với người đàn ông Nhật cao tuổi. Sau giây phút ngỡ ngàng cả hai nhận ra nhau tức khắc!
Sau nhiền lần gặp gỡ giải tỏa nỗi lòng, ông Lomax thành thật tha thứ cho người từng thụ động chứng kiến cuộc hành hung mình. Cả hai như trút được gánh nặng ngàn cân đè nặng trên vai mỗi người! Từ đây hai người sống trong an bình, niềm an bình sâu xa đến từ sự thú nhận lầm lỗi và sự tha thứ cho kẻ thù. Ông Eric Lomax cảm nghiệm thế nào là quyền lực vô biên của sự tha thứ! ..
(”Reader’s Digest SELECTION”, Janvier/1995, trang 153-179).
