Đấy là câu hỏi được Đức Thánh Cha nêu lên và là câu hỏi trọng tâm của Thông Điệp “Ladato Si” về vấn đề môi trường được Đức Thánh Cha Phanxicô ký ngày 24/5/2015 – nghĩa là cách đây 7 năm…Tuần này Đức Thánh Cha có hai ý xin những người tin Chúa quan tâm cầu nguyện : – cầu nguyện cho tín hữu tại Trung Quốc nhân ngày Lễ kính nhớ “Đức Mẹ Phù Hộ các Giáo Hữu” thứ ba 24/5 – tước hiệu của Đức Maria được các tín hữu Trung Quốc đặc biệt tôn vinh; – cầu nguyện và nhắc nhở mọi người ý thức trân trọng và chăm sóc Căn Nhà Chung Trái Đất…để – không những chúng ta trong hôm nay có được một môi trường sống lành sạch – mà con cháu chúng ta sau này cũng được hưởng phúc lộc của Ông Bà trong việc bảo vệ và trân trọng hành tinh sống này của loài người…
Người viết gõ những hàng này khi bên ngoài những giòng thác người cuồng loạn đi bão sau trận thắng chung kết bóng đá Nam ở Sea Games 31…Nghĩa là ngày mai, bà con lao công vệ sinh đường phố sẽ rất vất vả để thu gom những bừa bãi mà những cơn bão người một cách thoải mái để lại trên đường…chỉ với mục đích là để diễn tả…
Người ta bảo rằng Đại Dịch Covid-19 với những ngày tháng phong tỏa, đóng cửa biên giới, giới nghiêm cùng với việc các nhà máy ngừng hoạt động, lượng xe cộ giao thông hầu như ngưng hắn…đã góp công vào một cuộc “đại bảo trì” môi sinh chưa từng có trong lịch sử kể từ khi nền công nghiệp phát triển…và đã mang lại một hiệu ứng tích cực cho môi trường mà – từ rất lâu – các nhà chính trị, các nhà môi sinh mong ước đồng thời ra công nhưng hầu như bất khả thi…Sự trong lành của môi trường ở những thời gian hạn chế ấy – như báo Tuổi Trẻ online đưa tin ngày 10.4.2020 – đã giúp cho cư dân Bắc Ấn Độ có thể chiêm ngưỡng rõ ràng dãy Himalaya từ khoảng cách trên dưới 200km, hay dòng sông ô nhiễm nhất thế giới – sông Hằng – từ 50 năm qua đã có thể trong lại, hoặc dữ liệu vệ tinh của Cơ quan Vũ trụ châu Âu – ESA – cho thấy từ ngày 14 đến ngày 25/3, ô nhiễm không khí do chất NO2 ở những thành phố lớn tại các nước Pháp, Tây Ban Nha, Ý giảm khoảng 40%…
Thế nhưng điều mà người ta lo sợ, và đã cũng như đang dần dần trở thành hiện thực – đấy là tình trạng “bù” trong mọi lãnh vực sẽ làm cho tất cả cái thành quả tốt đẹp – nhờ giãn cách xã hội để chống Dịch ấy – trở nên tệ hại hơn và ô nhiễm môi trường sống thêm nghiêm trọng hơn…
Theo Hiệp Hội Các Nhà Sản Xuất Ôtô Việt Nam (VAMA). Tc Motor, Vinfast thì chỉ trong tháng tư thôi đã có khoảng 51.000 xe du lịch được bán ra…Vài ngày dịp 30/4 – 1/5 vừa qua thôi mà đã có cả 5 triệu khách du lịch nội địa…Nếu tính trung bình một người thải chừng 1kg5 rác trong một ngày…thì chỉ trong vài ba ngày nghỉ lễ ấy thôi, lượng rác thải đã xấp xỉ 40 tấn rối…Nghành vận tải hành khách luân chuyển trong 4 tháng đầu năm là 56,1 tỷ khách…Dịp Sea Games 31, Hà Nội dự trù đón tiếp khoảng 1 triệu khách du lịch nội địa và 200.000 khách quốc tế…
Và – qua những gì nhìn thấy trên các chương trình Truyền Hình – thì có thể nói chuyện “ tỏa ra đường” trong hôm nay là khuynh hướng chung của tất cả mọi con người thuộc mọi tầng lớp xã hội sau một thời gian dài bị nhốt…chứ không còn là chuyện của nhà giàu/ nhà nghèo…nên tình trạng rác thải và ô nhiễm lại càng là vấn đề …
Qua hầu hết các chương trình gặp gỡ của các nhà chuyên môn, những người có trách nhiệm phỏng vấn nhân viên mới ở các công sở được ghi hình trên phương tiện truyền thông đại chúng…thì có vẻ như họ đều có chung một nhận định về phần lớn lớp trẻ ở các thế hệ 9X, 10X : đấy là thế hệ đầy cá tính và muốn tự khẳng định trong mọi lãnh vực…Và thiết tưởng đây cũng là điều đáng lo ngại bởi lớp người trẻ ấy rất ít muốn nghe và học nơi những người khác những trải nghiệm không nằm trong quan tâm của lứa tuổi họ…Họ nghĩ rằng những kết quả của bản thân cùng với nỗ lực cá nhân để có được các thành tích…là cách để diễn tả lòng yêu nước cũng như quyền được hưởng công sức của riêng mình…Và vì thế cái trách nhiệm phải quan tâm đến sự khắc khoải, quăn quại của Mẹ Trái Đất…và đảm bảo một môi trường sống lành sạch cho các thế hệ sau mình…hầu như không được nghĩ đến…Nó là nỗi lo lắng của thế hệ ông cha…
Đức Thánh Cha cũng đặc biệt nhắc nhở việc cầu nguyện cho tín hữu Trung Quốc… “để – trong tự do và an bình – họ có thể sống hiệp thông thực sự với Giáo Hội Hoàn Cầu và thi hành sứ mạng loan báo Tin Mừng cho mọi người, và như thế cũng góp phần tích cực vào sự tiến bộ tinh thần và vật chất của xã hội”…Thực tế…thì đây là một vấn đề có quá nhiều khó khăn trong sứ vụ phổ quát của Giáo Hội và đã tốn khá nhiều công sức, nhưng kết quả không là bao nhiêu và rất đỗi mong manh…Thời gian theo chương trình mục vụ của Trung Tâm Mục Vụ Đông Á Châu – IAPI – vốn là tổ chức của các Cha Dòng Tên truyền giáo tại Trung Quốc và bị trục xuất khi Đảng Cộng Sản Trung Quốc nắm chính quyền…với mục đích gần là để giúp đỡ các Linh Mục Trung Quốc – người viết thấy ở đấy có hai học viên người Tàu – một thuộc Giáo Hội Quốc Doanh và một là Giáo Hội Hầm Trú – họ không bao giờ gặp gỡ hay trò chuyện!!! Cầu nguyện cho họ là điều cần thiết, bởi điều ấy cũng nhắc nhở chúng ta cầu nguyện cho chính mình và cho Giáo Hội Việt Nam…
Cuối cùng xin phép để cùng nhau dâng lời kinh cầu cho Trái Đất chúng ta được chinh Đức Thánh Cha đề nghị trong phần kết của Tông Huấn Laudato Si :
Lạy Thiên Chúa toàn năng,
Chúa luôn hiện diện trong vũ trụ
và ngay trong những thụ tạo nhỏ bé nhất của Chúa.
Chúa đã phủ đấy lòng Từ Ái trên tất cả những gì hiện hữu,
xin gieo vào lòng chúng con sức mạnh của tình yêu Chúa,
để chúng con bảo vệ cuộc sống và vẻ đẹp của muôn loài…
Xin đổ tràn bình an của Chúa vào lòng chúng con/
để chúng con có thể sống như anh em, chị em với nhau,
không tác hại cho bất cư người nào…
Lạy Thiên Chúa của những anh chị em nghèo khổ,
xin trợ giúp chúng con
để chúng con giơ tay trợ giúp những anh chị em bị bỏ rơi,
những người bị lãng quên trên trái đất này –
những người này thực sự luôn có giá trị trước mặt Chúa.
Xin cứu chữa cuộc sống chúng con
để chúng con trở thành những người bảo vệ trái đất này…
chứ không là những kẻ cướp bóc,
để chúng con gieo những gì tốt đẹp…
chứ không là những thứ ô nhiễm và tàn phá…
Xin chạm đến tâm hồn những kẻ chỉ thích tìm thành công
dựa trên những giá trị của người nghèo và của trái đất này…
Xin dạy chúng con
khám phá giá trị của vạn vật
và biết chiêm ngắm trong sự ngất ngây…
để nhận ra
chính chúng con cũng được liên kết sâu xa với tất cả thụ tạo này
trên con đường chúng con tiến vào ánh sáng vô tận của Chúa…
Xin tạ ơn Chúa
vì Chúa hiện diện từng ngày với chúng con.
Chúng con nài xin Chúa
nâng đỡ chúng con
trong cuộc chiến cho công bằng, tình thương và bình an . Amen
Lm Giuse Ngô Mạnh Điệp
