“Những người hành hương của Hy vọng” có nghĩa là gì?
Văn kiện của Đức Giáo Hoàng cho Năm Thánh bắt đầu bằng cụm từ: “Hy vọng không làm chúng ta thất vọng” (Rôma 5:5). Cụm từ tuyệt đẹp này định hình cách sống cho năm nay.
“Hy vọng không làm chúng ta thất vọng!” Những từ ngữ này có ý nghĩa to lớn khi rất nhiều người và thế giới của chúng ta đang bên bờ vực tuyệt vọng.
Hãy nhìn chung quanh và xem xét hệ thống, cơ cấu và con người của chúng ta đang bị cuốn vào sự tiêu cực nói chung như thế nào. Phương tiện truyền thông ngày nay và nền văn hóa mà chúng ta xây dựng chung quanh chúng đã trở thành kẻ thúc đẩy sự tiêu cực và tuyệt vọng. Nó rao bán tin tức và kiếm tiền.
“Hy vọng không làm chúng ta thất vọng!” Đây là một thông điệp kịp thời cho một nền văn minh mà sự lo lắng, trầm cảm ở tuổi vị thành niên và tự tử đang gia tăng. Đây là một chủ đề tuyệt vời để nhắc nhở chúng ta rằng con đường của chúng ta trên trần thế không được hướng dẫn bởi những gì chúng ta thấy chung quanh mình mà bởi Chúa Giêsu Kitô, Đấng mà chúng ta biết và tin cậy – Chúa Giêsu Kitô là chiếc neo chắc chắn cho hy vọng của chúng ta: “Chúng ta có niềm hy vọng đó cũng tựa như cái neo chắc chắn và bền vững của tâm hồn, chìm sâu vào bên trong bức màn cung thánh. Đó là nơi Chúa Giêsu đã vào như người tiền phong mở đường cho chúng ta, sau khi trở thành vị Thượng Tế đời đời theo phẩm trật Menkixêđê” (Hípri 6:19-20).
Định nghĩa Đức cậy
Sách Giáo lý Công giáo định nghĩa Đức cậy là “nhân đức đối thần, nhờ đó chúng ta khao khát Nước Trời và đời sống vĩnh cửu là vinh phúc của chúng ta, khi đặt lòng tin tưởng của chúng ta vào các lời hứa của Chúa Kitô và cậy dựa vào sự trợ giúp của ân sủng của Chúa Thánh Thần, chứ không vào sức mạnh của chúng ta” (GLHTCG, số 1817).
Có ba khía cạnh trong định nghĩa của chúng ta: (1) Đức cậy là một nhân đức đối thần; (2) Đức cậy định hướng lại mong muốn của chúng ta hướng tới thiên đàng và Thiên Chúa, và (3) Đức cậy chuyển niềm hy vọng của chúng ta vào chính mình sang Thiên Chúa.
Khi nhìn vào những khía cạnh này, chúng ta có thể thấy rằng Đức cậy rất quan trọng để đưa một người từ giai đoạn môn đệ này sang giai đoạn môn đệ tiếp theo.
Các nhân đức đối thần liên quan trực tiếp đến Thiên Chúa. Chúng giúp các Kitô hữu sống trong mối tương giao với Chúa Ba Ngôi. “Chúng giúp các Kitô hữu sống trong tương quan với Ba Ngôi Chí Thánh. Các nhân đức đối thần có Thiên Chúa Nhất Thể Tam Vị là nguồn gốc, động lực và đối tượng” (GLHTCG, số 1812).
Những nhân đức này được “Thiên Chúa phú bẩm trong linh hồn của các tín hữu, giúp họ có khả năng hành động như con cái của Ngài và đáng hưởng sự sống vĩnh cửu” (GLHTCG, số 1813). Từ đầu đến cuối, tất cả đều là công trình của Thiên Chúa. Không có các nhân đức đối thần, sẽ không có mối tương giao với Thiên Chúa. Các nhân đức đối thần hướng lòng mong ước của chúng ta về Thiên Chúa. Chúng là nền tảng của các nhân đức luân lý và làm cho các nhân đức luân lý đó sống động.
Sách Giáo lý Công giáo tiếp tục: “Đức cậy đáp ứng khát vọng hưởng vinh phúc mà Thiên Chúa đã đặt trong trái tim mỗi người; đảm nhận những sự mong đợi đang gợi hứng cho các hoạt động của con người; thanh luyện những mong đợi đó để quy hướng chúng về Nước trời; bảo vệ khỏi sự nản chí của tâm hồn; nâng đỡ khi bị bỏ rơi; mở rộng trái tim bằng sự mong đợi vinh phúc vĩnh cửu. Sự thúc đẩy của đức cậy gìn giữ chúng ta khỏi tính ích kỷ và đưa chúng ta đến với vinh phúc của đức mến” (GLHTCG, số 1818)
Đức cậy này, vốn không làm chúng ta thất vọng, rất quan trọng. Đức cậy đưa chúng ta đến với Thiên Chúa và sự thánh thiện, đến với sự biến đổi về mặt đạo đức và nội tâm, đồng thời giúp chúng ta luôn hướng tới mục đích cuối cùng của mình. Chúng ta được tạo dựng cho Thiên Chúa và vì vương quốc của Thiên Chúa.
Đức cậy đưa niềm hy vọng của chúng ta vào chính mình sang Thiên Chúa. Các nhân đức đối thần không chỉ được ban cho chúng ta để tiếp xúc với Thiên Chúa. Các nhân đức đối thần còn “là bảo chứng cho sự hiện diện và hành động của Chúa Thánh Thần trong các năng lực của con người” (GLHTCG, số 1813).
Nhờ hoạt động của Chúa Thánh Thần, người môn đệ đi sâu hơn vào tình môn đệ, vào việc cầu nguyện và vào sự kết hợp với Thiên Chúa, như mối gắn kết hôn nhân, mà Thiên Chúa hứa với tất cả các tín hữu: “Thầy là cây nho, anh em là cành. Ai ở lại trong Thầy và Thầy ở lại trong người ấy, thì người ấy sinh nhiều hoa trái, vì không có Thầy, anh em chẳng làm gì được” (Ga 15:5). Trong tâm hồn của người tín hữu, Chúa Thánh Thần thúc đẩy người đó hướng tới một sự sống nội tại bền bỉ, đó là sự thánh thiện.
Đức tin, Đức cậy và Đức ái
Đức tin là “bảo đảm cho những điều ta hy vọng, là bằng chứng cho những điều ta không thấy” (Hípri 11:1). Theo nghĩa này, đức cậy là cầu nối giữa đức tin và đức ái. Không có đức cậy, sẽ không có sự tăng trưởng trong đức tin. Không có đức tin và đức cậy, sẽ không có sự tăng trưởng trong đức ái. Đức tin, đức cậy và đức ái – ba nhân đức đối thần – không thể tách rời. Chúng tác động lên tâm hồn như một thể thống nhất, mỗi nhân đức thúc đẩy linh hồn đến với Thiên Chúa, đến với dân Chúa và cuối cùng là hướng đến đức ái.
Câu hỏi sâu xa nhất của con người là, “có gì để hy vọng?” Nếu không có Thiên Chúa, con người sẽ xây dựng những đế chế trần gian tàn bạo và độc ác. Khi niềm hy vọng của con người hướng đến điều siêu việt – đến Thiên Chúa – thì con người bắt đầu liên quan tới một nhân đức đối thần có khả năng định hướng lại những mong muốn của mình và quy hướng sự tin cậy của mình vào những gì là thánh thiêng, mở đường cho Chúa Thánh Thần mang lại sự biến đổi.
Đây chính là tình thế tiến thoái lưỡng nan. Đức tin không có đức cậy sẽ không cho chúng ta sự tin tưởng để hành động. Không có sự tăng trưởng trong mối tương giao của chúng ta với Thiên Chúa. Không có sự biến đổi về mặt đạo đức. Không đáp ứng – hoặc không đáp lại một cách đầy đủ tiếng gọi thiêng liêng của tình yêu Thiên Chúa và tình yêu tha nhân.
Từ khởi đầu cho đến kết thúc, tất cả đều là công trình của Thiên Chúa. Ân sủng của Ngài trong linh hồn giúp chúng ta có thể liên hệ với Thiên Chúa và xây dựng một thế giới nhân bản hơn. Không có các nhân đức đối thần, sẽ không có mối tương giao với Thiên Chúa.
Mỏ neo Hy vọng
Trong logo Năm Thánh của chúng ta, chúng ta thấy một mỏ neo. Mỏ neo đó lấy từ bản văn trong Thư gửi tín hữu Do Thái, trong đó có đoạn: “Chúng ta có niềm hy vọng đó cũng tựa như cái neo chắc chắn và bền vững của tâm hồn, chìm sâu vào bên trong bức màn cung thánh. Đó là nơi Chúa Giêsu đã vào như người tiền phong mở đường cho chúng ta, sau khi trở thành vị Thượng Tế đời đời theo phẩm trật Menkixêđê” (Hípri 6:19-20).
Toàn bộ truyền thống Kinh thánh, từ Ađam đến Chúa Giêsu, vị Thượng Tế của chúng ta, cho thấy đức cậy giữ chúng ta không chùn bước. Đức cậy neo chúng ta vào Thiên Chúa và vào truyền thống của Hội Thánh. Đức cậy bảo vệ chúng ta khi chúng ta “ra khơi” để rao truyền Tin Mừng: “Chèo ra chỗ nước sâu mà thả lưới bắt cá” (Lc 5:4). Hoặc khi có nghịch cảnh ở mọi phía: “Chúng tôi bị dồn ép tư bề, nhưng không bị đè bẹp; hoang mang, nhưng không tuyệt vọng” (2 Cr 4:8).
Đức cậy là mỏ neo an toàn của chúng ta. “Chúng ta hãy tiếp tục tuyên xưng niềm hy vọng của chúng ta cách vững vàng, vì Đấng đã hứa là Đấng trung tín” (Hípri 10:23). Trái tim của đức cậy là tin tưởng và tín thác vào Đấng đã hứa, Đấng thành tín.
Hay đúng hơn, đức cậy là tin vào những lời hứa của Thiên Chúa. Thách thức của đức cậy là gian khổ và nghịch cảnh. Ở đây chúng ta biết rằng những gian khổ và nghịch cảnh này cũng là vì Thiên Chúa, như Thánh Phaolô hướng dẫn tín hữu Rôma: “Nhưng không phải chỉ có thế; chúng ta còn tự hào khi gặp gian truân, vì biết rằng: ai gặp gian truân thì quen chịu đựng; ai quen chịu đựng, thì được kể là người trung kiên; ai được công nhận là trung kiên, thì có quyền trông cậy” (Rm 5:3-4).
Sứ điệp chính
Các nhân đức đối thần là điều cần để được cứu độ, cho đời sống thiêng liêng và cho sự tăng trưởng trong đời sống luân lý. Đức cậy hướng chúng ta đến Thiên Chúa và thúc đẩy sự tín thác của chúng ta vào Thiên Chúa.
Bước hành động
Trong thời gian thử thách hoặc nghịch cảnh, hãy tập trung vào Thiên Chúa và kêu cầu Ngài giúp đỡ. Cứ chờ đợi trong lò thử thách để Thiên Chúa củng cố đức cậy – niềm hy vọng của chúng ta: “Trông cậy như thế, chúng ta sẽ không phải thất vọng, vì Thiên Chúa đã đổ tình yêu của Ngài vào lòng chúng ta, nhờ Thánh Thần mà Ngài ban cho chúng ta” (Rm 5:3-5).
Chuyển ngữ: Phêrô Phạm Văn Trung
