Xưa nay tuyệt đại đa số người Công Giáo chúng ta vẫn có quan niệm chỉ cần…giữ đạo là đủ. Đang khi đó nếu hiểu đạo là con đường tâm linh thì phải bước đi trên đó tức là..sống cái đạo mình đã tin theo. Giữ đạo khác với sống đạo ở chỗ. Một đàng chỉ tuân thủ các giáo điều, lễ nghi một cách hình thức mà không hiểu ý nghĩa của nó là gì. Một đàng sống đạo có nghĩa là tìm kiếm cho mình một lẽ sống và khi đã nhận ra lẽ sống ấy thì quyết tâm đạt đến.
Chính bởi sống đạo là sống cuộc tìm kiếm như thế nên Đức Ki Tô nói: “ Trước hết hãy lo tìm kiếm Nước Thiên Chúa và sự công chính của Ngài” ( Mt 6, 33 ). Có tìm mới gặp còn không tìm thì sẽ không bao giờ có thể gặp. Mặt khác trong việc tìm kiếm này, ngoài nỗ lực của bản thân còn phải có lòng tin, theo Đức Ki Tô là Đấng Dẫn Đường: “ Có người thưa với Ngài rằng: Thưa Chúa, kẻ được cứu có ít chăng ? Ngài đáp: Hãy gắng sức vào cửa hẹp vì Ta nói cùng các ngươi nhiều người sẽ tìm vào mà không thể được. Khi chủ nhà đã đóng cửa lại rồi. Các ngươi mới đứng ngoài gõ cửa kêu rằng: Chúa ơi ! Xin mở cửa cho chúng tôi, Ngài sẽ đáp lại rằng: Ta không biết các ngươi từ đâu đến, bấy giờ có người sẽ thưa rằng: Chúng tôi đã ăn uống trước mặt Ngài và Ngài đã dạy dỗ trong đường phố chúng tôi. Ngài lại sẽ đáp: Ta nói cùng các ngươi, Ta không biết các ngươi từ đâu đến, hãy lìa khỏi Ta, ớ hết thảy các ngươi là kẻ bất nghĩa kia. Các ngươi thấy Apraham, Isaac và Giacop cùng hết thảy các tiên tri đều ở trong Nước Thiên Chúa còn các ngươi thì bị quăng ra ngoài. Khi ấy các ngươi sẽ phải khóc lóc và nghiến răng” ( Lc 13, 22 -28 ).
Qua ví dụ trên đây, ám chỉ trong Ngày Phán Xét. Có nhiều người khi ấy sẽ nói với Chúa rằng mình đã cố gắng…giữ đạo, siêng năng đi lễ nhà thờ, rước lễ, hoạt động tông đồ, đoàn thể, hầu như không nơi nào không có mặt ….và tưởng rằng những việc ấy chắc thế nào cũng được Chúa thưởng công xứng đáng cho vào Thiên Đàng. Nhưng lại bị Chúa quở trách đó là những kẻ giả hình, bất nghĩa. Tại sao ? Bởi vì những việc ấy đã không được làm với lòng tin, yêu chân thật.
Chúa là Đấng thấu suốt đến tận tâm can mỗi người. Bởi đó, để những việc làm của ta thực sự có ơn nghĩa với Chúa thì nhất định cần phải xuất phát từ ở nơi Tâm. Tâm làm ra tất cả, Tâm có nghĩ thiện mới làm được điều thiện, Tâm nghĩ ác sẽ làm điều ác.
Cái Tâm nghĩ thiện, nghĩ ác ấy, tuy vậy đó vẫn còn trong vòng vọng tâm phân biệt. Đang khi đó Chúa dạy phải qua con đường…hẹp mới vào được Nước Trời: “ Các ngươi đã nghe phán: Hãy yêu người lân cận và ghét kẻ thù nghịch. Nhưng Ta nói cùng các ngươi: Hãy yêu kẻ thù nghịch các ngươi và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi. Hầu cho các ngươi được làm con của Cha các ngươi trên trời bởi vì Ngài khiến mặt trời soi trên kẻ ác cùng người thiện. Mưa cho người công chính cũng như kẻ bất chính” ( Mt 5, 42 -45 ).
Chúa nói: “ Cha các ngươi trên trời”. Đó chẳng qua chỉ là một thứ…tùy thuyết để giáo hóa quần chúng. Còn sự thực Đấng Cha ấy là Đấng Hằng Hữu, Tự Hữu ( Xh 3, 14 ) nội tại trong mỗi người, cần hết lòng tìm kiếm để trở về.
Tìm kiếm để trở về và sự trở về ấy chúng ta chỉ có thể thực hiện bằng cách bước qua….Cửa Hẹp tức Bỏ Mình đi: “ Ai muốn theo Ta thì hãy từ bỏ mình đi. Vác thập giá mình hàng ngày mà theo” ( Lc 9, 23 ).
Nói là….Cửa Hẹp nhưng thật ra đó chỉ là sự…Bỏ Mình. Bỏ mình được phần nào thì cửa hẹp lại chừng đó. Bỏ hết được mình thì Thiên Đàng rộng mở. Có câu chuyện mang ý vị Thiền như sau:
“ Ngày xưa có một linh hồn, sau nhiều kiếp tu luyện, đến gõ cửa Thiên Đàng, Thượng Đế hỏi:
- Ai đó ?
- Tôi
- Thượng Đế hỏi tiếp: Tôi là ai ?
- Đáp: Tôi là tôi
- Thượng Đế bảo: Ở đây không đủ chỗ cho Ta và ngươi cùng ở. Ngươi hãy đi nơi khác
Linh hồn ấy trở về trần gian, tu luyện thêm một ngàn năm nữa. Sau đó lên trời gõ cửa lại. Thượng Đế hỏi:
- Ai đó ?
- Đáp: là tôi.
- Tôi là ai ? Người ấy đáp: Tôi là Ngài. Khi ấy Thượng Đế liền mở rộng cửa cho người ấy vào.” ( HT Thích Thiện Siêu – Vô Ngã là Niết Bàn ).
Để…bỏ mình thì phải bỏ đi hai cái chấp. Một là chấp cho xác thân này là mình. Hai là chấp cho tâm tưởng này là mình. Chính do nơi hai cái chấp ấy con người đã phải sống trong sự trói buộc của vô minh điên đảo để rồi đành quên đi mất tự tánh Con Thiên Chúa ở nơi mình ( St 1, 26 ).
Do bởi vô minh quên mất Chân Bản Tánh sẵn có ấy nên phàm phu hễ cứ mở mắt ra thì chỉ thấy cảnh sắc ở bên ngoài. Vảnh tai lên thì chỉ nghe những âm thanh bên ngoài. Còn trong tâm tưởng thì vọng tưởng hướng ra bên ngoài tìm cầu nơi thế giới ngoại vật và sự tìm cầu ấy tất nhiên chỉ đưa đến thất vọng.
Với bản chất vô minh do nơi ảnh hưởng của Tội Nguyên Tổ ( St 2, 16 -17 ) thế nên con người luôn sống trong sự phân biệt Ta – Người. Hiểu như vậy thì đạo lý Bỏ Mình của Đức Ki Tô đó chính là bỏ đi sự phân biệt Ta – Người chứ chẳng phải điều chi khác. Tuy nhiên …bỏ đi sự phân biệt Ta – Người là điều rất khó, bởi vậy có người hỏi Chúa: Người được cứu có ít lắm không ?
Quả là rất ít nếu Chúa chỉ cứu xét trên….tiêu chuẩn Bỏ Mình. Thế nhưng
Đạo Chúa là Đạo Cứu Rỗi ( Cv 13, 26 ) vì vậy còn có một phương thế khác vẫn không ngoài việc Bỏ Mình nhưng ai cũng có thể thực hiện đó là thực thi các giới răn.
Giới răn hay còn gọi là Luật Chúa. Đó là những quy định người có đạo cần tuân giữ để được Ơn Cứu Độ. Các Giới Răn bao gồm trong Mười Điều Răn ĐCT và sáu luật điều Hội Thánh. Trước những lời chỉ trích Chúa Giê Su vi phạm luật Do Thái. Ngài đưa ra lời thanh minh: “ Đừng tưởng Ta đến để hủy bỏ luật pháp hoặc lời các tiên tri. Ta đến không phải để hủy phá nhưng là để kiện toàn. Vì quả thật Ta nói cùng các ngươi. Cho đến khi trời đất này qua đi thì một chấm một nét trong luật pháp hẳn chẳng qua đi cho đến khi mọi sự đã hoàn thành” ( Mt 5, 17 -18 ).
Chúa không phá hủy nhưng kiện toàn có nghĩa Ngài đem đến cho Luật Pháp một giá trị mới. Người Do Thái giữ luật chỉ vì luật ( Vụ luật ) thế nên đã trở nên nô lệ cho Luật. Đang khi đó Chúa Giê Su coi Luật tuy rất cần cho đời sống tâm linh nhưng trước sau nó vẫn chỉ là một thứ phương tiện” Con người là chúa của Ngày Sa Bát” ( Lc 6, 5 ).
Giới răn chỉ là phương tiện và phương tiện có mục đích để giúp ta làm lành lánh dữ hầu quay về với Đấng Chúa ở nơi mình. Trong Mười Điều Răn ĐCT có những điều không được phép làm, có những điều phải làm. Nhưng rốt lại thì Mười Điều Răn ấy chỉ nhắm hai mục đích, trước là kính mến Thiên Chúa trên hết mọi sự sau là yêu người như mình ta vậy.
Nói hai điều nhưng thật ra …chỉ là một, bởi vì kính mến Thiên Chúa là kính mến Thiên Chúa ở nơi người. Còn yêu người là yêu người ở nơi Chúa. Nhận ra như thế để cho thấy bất cứ điều răn nào trong Mười Điều Răn ấy đều có liên hệ mật thiết với nhau và cần triệt để thi hành. Chẳng hạn không ai có thể nói rằng mình kính mến Thiên Chúa hết lòng mà lại không có lòng hiếu thảo với cha mẹ. v.v..
Như vậy, để có thể có được lòng kính mến Thiên Chúa thì không có cách gì khác là cố gắng thực thi Luật Chúa với tất cả lòng tin tưởng, yêu mến. Đức Ki Tô nói: “ Nếu ai thương yêu Ta thì vâng giữ lời Ta, Cha Ta sẽ thương yêu người. Chúng ta đều đến cùng người và lập cư với người. Còn ai chẳng thương yêu Ta thì chẳng giữ lời Ta. Đạo các ngươi nghe đó chẳng phải của Ta bèn là của Cha, Đấng đã sai Ta” ( Ga 14, 23 -24 ).
Chúa nói Luật Chúa không phải của Ngài nhưng là của Cha có nghĩa đó là một thứ…Công Đạo dành cho hết thảy mọi người, thuộc bất cứ tôn giáo nào hay không có tôn giáo. Làm theo Công Đạo ấy thì sống. Ngược lại thì chết ( Thuận Thiên giả tồn. Nghịch Thiên giả vong )
Nếu hiểu…thuận Thiên là vâng theo Thánh Ý Thiên Chúa thì ý nghĩa sâu xa của việc tuân giữ Luật Chúa đó là tinh thần Xin Vâng trong mọi sự. Xin Vâng những khi bị khổ đau. Xin vâng trong cảnh khó nghèo, thanh bạch …và sự Xin Vâng như thế đó cũng chính là bước qua Cửa Hẹp.
Cửa hẹp như Chúa nói: Có nhiều kẻ muốn vào mà không thể. Còn chúng ta sở dĩ có thể vững tâm theo Chúa, bỏ mình vác thập giá theo Chúa là bởi biết cậy nhờ nơi Đức Maria, dù là Mẹ Đấng Cứu Thế, Ngài vẫn vâng phục Dâng Con vào đền thờ để nghe lời tiên tri Simeon báo trước cuộc khổ nạn: “ Còn ngươi, một thanh gươm sẽ đâm thấu tâm can để ý tưởng của nhiều tâm hồn được bày tỏ” ( Lc 2, 35 )./.
Phùng Văn Hóa
