Mỗi người cảm nghiệm cuộc sống với tầm nhìn khác nhau. Ba người cùng nhìn vào một cây cổ thụ. Người thứ nhất đã có thể sẽ nhìn thấy những khối gỗ giá trị, bán buôn được nhiều tiền bạc. Người thứ hai có thể sẽ nhìn thấy nơi cây cổ thụ có nhiều thước củi và có thể sưởi đốt ấm cả mùa đông. Người thứ ba có thể sẽ nhìn thấy cây cổ thụ này như một tuyệt tác của Đấng Tạo Hóa đã ban cho loài người để diễn tả tình yêu thương của Ngài, vì cây có một sức chịu đựng lâu dài. Cây cổ thụ này có giá trị vượt trên tiền bạc và củi đốt. Vậy điều mà chúng ta đang sống đây sẽ xác định cái chúng ta cảm nghiệm trong đời sống và nó sẽ giúp chúng ta tập trung một cách rõ ràng nơi cái nhìn nội tâm.
Đối diện với các vấn đề trong cuộc sống, đôi khi chúng ta không xác định được hướng đi và mục tiêu chính. Có lẽ nhiều người trong chúng ta đã nghe biết câu chuyện ngụ ngôn của sáu anh mù sờ con voi. Người thì sờ vào cái vòi con voi, kẻ sờ tai, người sờ chân và kẻ sờ bụng…Mỗi người diễn tả con voi theo những hình ảnh tưởng tượng trong đầu khác nhau. Có người nói con voi giống như ống nước, có người nói con voi giống như cái quạt, có kẻ diễn tả con voi như cái cột nhà và con voi giống như cái trống… Không ai đúng cả, vì mỗi người chỉ chạm sờ được một phần nhỏ của toàn thân con voi. Kinh nghiệm cuộc sống cho thấy rằng chúng ta cũng có thể rơi vào những tầm nhìn và phán đoán bất cập như thế. Nhân vô thập toàn!
Hình ảnh cuộc sống xã hội, mỗi người có một cái nhìn đặc thù riêng rẽ theo thị hiếu, sở thích, chuyên môn và sự hiểu biết. Vì thế sự phán đoán của mỗi người sẽ có nhiều sự khác biệt. Một nhà khoa học nhìn sự việc khác với nhà triết học. Một nhà kinh doanh nhìn vấn đề khác với nhà thần học. Nhà luân lý khảo luận vấn đề khác với nhà xã hội học…. Mỗi nhà chuyên môn nhìn sự việc dưới những nhãn quan, chủ đích và ý hướng khác nhau. Chẳng ai có thể giải quyết trọn vẹn vấn đề của con người và vũ trụ. Tuy nhiên, những quan điểm khác biệt vẫn có thể bổ túc giúp nhau tới gần chân lý hơn. Chúng ta không nên phê bình chỉ trích quan điểm của người khác khi chưa thấu tỏ vấn đề. Cần phải tôn trọng khả năng chuyên môn và óc sáng tạo của mỗi người. Thí dụ: Nhìn một đồ vật, mỗi họa sĩ có thể vẽ kiểu theo những chiều kích khác nhau. Hoặc dưới sự quan sát của các nghệ nhân, một tảng đá hay gốc cây dị hình cũng có thể khắc chạm thành những món đồ nghệ thuật giá trị.
Tạo Hóa ban cho mỗi người một khả năng đặc biệt. Chúng ta có bổn phận phát triển khả năng của mình để sinh lợi ích cho cuộc sống chung. Không ai được chôn dấu những quà tặng quý báu này. Khả năng phát triển của nhân loại tiếp tục không ngừng. Tất cả mọi thứ hiện đã và đang có trên trần đời, đều do sự đóng góp chất xám của từng cá nhân. Có rất nhiều thiết bị đã được đưa vào sử dụng hằng ngày, mà có khi chúng ta chưa hề tưởng tượng ra. Chúng ta có thể nói rằng mỗi con người là một nhân tài và là một kỳ công của Thiên Chúa tác tạo. Chúng ta được thừa hưởng mọi phương tiện trong cuộc sống do sự cống hiến của tha nhân. Tất cả mọi sáng tác, sáng chế và phát minh dù to hay nhỏ, cũng đóng góp vào kho tàng văn minh của nhân loại.
Xã hội con người luôn có những phát minh mới. Hầu hết các sáng tạo là do tâm trí miệt mài tìm kiếm và suy tư, tuy nhiên, đôi khi cũng có những phát minh do tình cờ. Quan sát một sự việc hay một vật thể, mỗi người có thể tìm thấy trong đó một ý nghĩa riêng. Sự nghiên cứu tìm tòi đòi hỏi có một trí óc sáng tạo. Tất cả kho tàng ẩn dấu trong thiên nhiên đã có sẵn, chỉ cần một một trí khôn tỉnh ngộ, khai mở và phát minh ra công thức và sự vật mới ứng dụng. Giống như thế, một kho tàng chữ nghĩa và âm nhạc sẵn có, mỗi người có thể diễn tả những bài văn hay sáng tác những bản nhạc hay. Đây chính là do óc sáng tạo và ý hướng đời sống. Mỗi người đều có cơ hội phát triển tài năng, nếu biết đầu tư thời gian để suy tư và thực hiện.
Người ta thường nói: Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên. Con người phải vận dụng khối óc và khả năng sẵn có để phát triển. Phần thành công hay kết qủa là do ơn trên. Cũng có những sự may mắn đến trong cuộc đời mỗi người, nếu chúng ta biết tận dụng cơ hội đúng nơi đúng lúc. Thiện hạ nói rằng: Cờ tới tay ai, người đó phất. Mỗi người đều có khả năng để hành xử công việc. Nhưng để thành công mỹ mãn, chúng ta cần nhiều yếu tố kết hợp. Cha ông tổ tiên nói rằng: Thiên thời, địa lợi và nhân hòa, ba yếu tố giúp cho sự thành công. Đúng thế, thuận trời, thuận đất và thuận lòng, mọi công việc sẽ sinh hoa kết qủa tốt đẹp.
Muốn giải quyết bất cứ vấn đề gì, chúng ta cần biết tập trung để tìm hiểu sự việc và cùng đích. Dành mỗi khoảnh khắc cho một công việc. Đừng ôm đồm hay vơ đũa cả nắm. Hãy biết giải quyết từng vấn đề một, đây là một diệu kế. Kể câu truyện: Một người chuyên môn về cung nỏ đã đang huấn luyện hai cậu học trò. Xuyên qua bãi cỏ là bảng mục tiêu treo trên một thân cây. Thực tập. Cậu học trò thứ nhất chuẩn bị cung tên sẵn sàng và nhắm bắn. Huấn luyện viên hỏi cậu diễn tả xem những gì cậu đang nhìn thấy. Cậu trả lời: Tôi thấy bầu trời, những đám mây trôi, cây cối trước mặt, cành cây với lá và mục tiêu. Huấn luyện viên bảo cậu: Bỏ cung tên xuống vì chưa sẵn sàng. Cậu học trò thứ hai bước tới và sẵn sàng lắp tên vào cung. Huấn luyện viên ra lệnh cho cậu, hãy nói xem những gì cậu đang nhìn thấy. Cậu nói: Duy chỉ một mục tiêu. Ông ra lệnh: Bắn. Mũi tên bay thẳng tới mục tiêu. Ông nói: Rất tốt. Khi bạn thấy chỉ một mục tiêu, đích nhắm của bạn sẽ là thật và mũi tên sẽ bay theo ước muốn của bạn.
Cuộc đời con người có nhiều hướng đi. Mỗi người hãy chọn cho mình một lý tưởng có cùng đích. Chúng ta không thể lang thang phiêu bạt mà không có bến đỗ. Có những mục tiêu ngắn hạn và dài hạn. Trong cuộc sống, ai cũng cần có gia đình để chia vui sẻ buồn. Ai cũng cần có quê hương xứ sở để sinh trưởng. Ai cũng cần có tương lai để hy vọng. Ai cũng cần có niềm tin để hướng dẫn cuộc sống. Trong cuộc lữ hành, mỗi người cần có địa chỉ để tới. Ai cũng có lúc được sinh ra và có lúc ra đi. Vấn đề là đi về đâu? Chắng lẽ chúng ta đi về hư không. Người đời thường nói: Cọp chết để da, người chết để tiếng. Hãy sống cho có ý nghĩa. Cuộc sống dù ngắn dù dài, cần đạt tới cùng đích. Qua đời này tới đời sau. Ước vọng cao siêu của con người là được sống viên mãn trong sự an lạc và hạnh phúc vĩnh cửu.
Lạy Chúa, cuộc đời của chúng con như chiếc thuyền lênh đênh giữa biển cả. Xin Chúa hướng dẫn chúng con vào chính lộ. Chúa là Đường, là sự Thật và là Sự Sống. Theo Chúa, chúng con sẽ tìm ra ý nghĩa đích thật của cuộc đời. Như ngôi sao lạ dẫn đường những nhà đạo sĩ tìm đến Chúa Hài Nhi, xin cho ánh sáng đức tin dẫn đưa chúng con đến bến bờ của sự bình an hạnh phúc đích thực.
Lm. Giuse Trần Việt Hùng
Bronx, New York
