Những điều tôi muốn không thể nào kể hết. Mỗi ngày tôi có nhiều ý muốn khác nhau. Có những ý muốn thông thường nhỏ nhặt. Có những ý muốn quan trọng liên quan tới anh chị em tôi. Có những ý muốn liên quan đến đức tin. Có những ý muốn khôn ngoan. Có những ý muốn ngược đời. Có những ý muốn có lợi cho tôi và cho người khác. Có những ý muốn có lợi cho tôi không mà thôi. Tôi rất ít muốn có hại cho tôi và cho người khác.
Trong những số ý muốn đó:
Có điều tôi muốn không phải là điều Chúa muốn.
Có điều Chúa muốn không phải là điều tôi muốn.
Cũng có những trường hợp:
Điều Chúa muốn chính là điều tôi muốn.
Điều tôi muốn trùng hợp với điều Chúa muốn.
Sự khác biệt hay trùng hợp trên không phải là ngẫu nhiên. Nó bắt nguồn từ căn bản tình yêu. Nếu cả hai cùng bắt đầu bằng tình yêu thì thế nào cũng gặp nhau. Nói rõ hơn, nếu điều tôi muốn bắt đầu bằng tình yêu thì điều tôi muốn trùng hợp với điều Chúa muốn. Thiên Chúa là tình yêu. Những gì Chúa muốn đều bắt nguồn từ đó. Tình yêu Chúa vô biên, ý Chúa đại lượng. Lòng Ngài nhân từ. Việc Ngài làm thì công minh chính trực. Những gì Chúa muốn đều trọn hảo, tốt lành. Những điều tốt lành tôi muốn là một phần của ý Chúa.
Chúa tạo dựng con người. Con người thì hữu hạn. Chúa cho ta tự do. Tự do của ta vô hạn. Ý Chúa và ý ta trùng nhau khi cái hữu hạn của ta nằm trong cái vô hạn của Chúa.
Có tự do con người xử dụng nó:
Điều Chúa muốn trùng hợp với điều tôi muốn hoặc
Điều Chúa muốn không phải là điều tôi muốn.
Tự do có lợi chi nếu nó không được hướng dẫn bởi tình yêu. Nếu được hướng dẫn đâu chi còn tự do. Trong thực tế, tự do cần được hướng dẫn, bảo vệ. Có nhiều luật lệ quá sẽ giết chết tự do. Không có luật nào cả cũng giết chết tự do. Tự do không có nghĩa nếu nó đứng một mình. Khi nói đến tự do là nói đến mối quan hệ của nó. Chẳng hạn tự do sống, tự do ăn nói. Tự do tự bản chất không có giới hạn. Những quan hệ của nó có giới hạn. Sống, có giới hạn. Ăn nói có điều độ, lễ phép. Tự do bị ràng buộc bởi những quan hệ chung quanh. Như thế tự do là tự do có định hướng.
Chúa cho ta tự do. Nó bị ràng buộc bởi tình yêu. Con người tự do yêu. Con người không được yêu tự do. Tự do yêu là tình yêu đã định hướng. Tự do yêu trong hướng đã định. Yêu tự do là gặp gì cũng yêu được, bất kể tốt xấu. Yêu như thế là yêu càn, không xử dụng tự do chọn lựa của mình cho xứng hợp. Ăn càn dễ bị ngộ độc. Uống càn dễ sinh bệnh tật. Nói càn dễ mất danh giá. Làm càn dễ toi mạng. Yêu càn dễ yêu bậy. Yêu càn là tự mâu thuẫn. Con người không thể yêu cả tốt lẫn xấu, mà cần chọn lựa.
Chọn để yêu điều tốt
Chọn để yêu điều xấu.
Tự do được hướng dẫn bởi luật yêu thương. Tình yêu giúp tự do chọn lựa. Nếu chọn điều tốt, ý ta và ý Chúa trùng hợp. Ngược lại, ý ta và ý Chúa xung khắc. Dù chọn cách nào thì con người cũng vẫn có tự do trong cách chọn và tự do thi hành điều đã chọn.
Xin cho ý con trùng ý Chúa Cha trên trời là xin tình yêu Chúa hướng dẫn tự do. Tình yêu Chúa bao trùm con người như bầu trời bao trùm cụm mây. Nếu cần hysinh trong chọn lựa. Ta chọn bầu trời mà không chọn cụm mây. Đúng vậy, nếu chọn bầu trời ta có được cả cụm mây. Nếu chọn cụm mây ta sẽ mất bầu trời. Dĩ nhiên mất trời là mất cả mây. Mất tất cả. Tình yêu cũng vậy, nếu chọn Thiên Chúa. Ta có cả Thiên Chúa lẫn tự do. Nếu chọn tự do, ta sẽ mất tình yêu. Tự do không có tình yêu đi kèm là tự do mù quáng. Mù quáng không thể dẫn đến quyết định sáng suốt. Nếu phải quyết định thì không thể nào hợp ý Chúa. Tự do được hướng dẫn bởi tình yêu giúp tôi chọn theo đúng ý Chúa.
Tự do còn gắn liền với trách nhiệm. Không có trách nhiệm nếu không có tự do. Trách nhiệm càng cao nếu tự do càng nhiều. Người thi hành mệnh lệnh chịu ít trách nhiệm hơn người ra lệnh. Thiên Chúa ban cho con người quyền tự do. Con người phải chịu trách nhiệm về điều họ chọn. Trách nhiệm ngăn cản chọn lựa mù quáng. Trách nhiệm càng nặng thì việc chọn lựa càng kĩ. Vì trách nhiệm dẫn tới hậu quả thưởng phạt. Chọn lựa không phải là chọn được thưởng hay bị phạt. Tuy nhiên vì trách nhiệm mà ta có thể phỏng đoán được hậu quả một chọn lựa.
Trao cho ta tự do chính là trao cho ta lòng tin. Chính là cách đối xử như người trưởng thành. Tin tưởng rằng người đó sáng suốt trong việc xử dụng tự do. Con người tự làm giảm giá trị về lòng tin và mức trưởng thành của mình nếu người đó lợi dụng tự do làm điều sai quấy. Tôi muốn tự do chính là muốn chịu trách nhiệm về điều tôi chọn.
Lm Vũ đình Tường
TiengChuong.org
