Có gì nghịch lý không? Chúa Nhật trước, chúng ta đã kỷ niệm ngày Chúa đến trong tư cách Vua Vũ trụ. Chúa Nhật này, khi Mùa Vọng bắt đầu, chúng ta lại chuẩn bị chào đón Đấng đã đến! Tuy nhiên, ý tứ của các bài đọc hôm nay vẫn không thay đổi nhiều so với các bài đọc của những tuần trước đây:
- Bài đọc 1 theo tiên tri Giêrêmia 33:14-16.
- Bài đọc 2 theo thư Thánh Phaolô gửi tín hữu Tessalônica 3:12 – 4, 2.
- Bài Tin Mừng theo Thánh Luca 21: 25-28; 34-36.
Hai tuần trước, chúng ta đã đọc sách tiên tri Đaniel và ngày tận thế theo Tin Mừng thánh Máccô. Tuần rồi, ngày tận thế theo Tin Mừng thánh Gioan nói với chúng ta về thời kỳ kết thúc và ngày Quang lâm – Parousia. Hôm nay, đó là ngày tận thế theo Tin Mừng thánh Luca mà chúng ta đang nghe. Năm phụng vụ 2020-2021 kết thúc và năm phụng vụ mới 2021-2022 bắt đầu, Omega kết nối với Alpha. Tưởng nghịch lý nhưng thực ra lại rất có lý: chấm dứt mà không bỏ đi những gì đã qua, để từ đó bắt đầu làm mới lại một hành trình vốn đã khời đầu. Mùa Vọng không phải là hướng về một tương lai chưa xác định nào đó, nhưng là để gặp gỡ lại một Đấng đã đến, đã được tỏ hiện rõ ràng, nhưng lại đang bị bỏ qua, bị lãng quên, bị biến thành “hàng hóa” cho những phút giây vui vẻ mau qua có thể thỏa mãn cảm giác hời hợt, nhưng không chiếu sáng được “những bóng tối” trong cõi lòng: “Ngôi Lời là ánh sáng thật, ánh sáng đến thế gian và chiếu soi mọi người… Ngài đã đến nhà mình, nhưng người nhà chẳng chịu đón nhận” (Gioan 1: 11). Đó mới thực sự là điều nghịch thường trong cung cách sống của con người mà nền phụng vụ Kitô giáo, tưởng như nghịch lý, đang quan tâm chăm lo và cố gắng “uốn cho ngay khúc quanh co” (Luca 3: 5) để “mọi người phàm sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa.” (Luca 3: 6).
Cùng một từ xuất hiện trong ba bài đọc của ngày hôm nay, một từ gây tiếng vang trong những tuần gần đây: từ ngữ “ngày”, Luca nói “trong những ngày đó” (Luca 21: 23), Phaolô nói “ngày Chúa đến”, Giêrêmia công bố “Này, sẽ đến những ngày” (Giêrêmia 33, 14-16). Nhưng đó là ngày gì?
I / Ngày cứu độ và công bình. (Giêrêmia 33:14-16)
Cựu Ước, qua tiên tri Giêrêmia, cho chúng ta biết về những ngày đó khi lời hứa về phúc lành được hoàn thành: “Này, sẽ đến những ngày – sấm ngôn của Thiên Chúa – Ta sẽ thực hiện điều tốt lành Ta đã phán về nhà Israel và về Giuđa. Trong những ngày ấy, vào thời đó, Ta sẽ cho mọc lên một mầm non, một Đấng Công Chính để nối nghiệp Đavít; Người sẽ trị nước theo lẽ công bình chính trực” (Giêrêmia 33: 14-15). Ngày mà Đấng Mêsia, thuộc dòng dõi Đavít, sẽ khai mạc một vương quốc thái bình và công lý: “Triều đại Ngài đua nở hoa công lý, và thái bình thịnh trị tới ngày nao tuế nguyệt chẳng còn.” (Tv 72:7). Đó là ngày cứu rỗi được Israel mong đợi: một ngày của hòa bình, của công lý, một ngày không còn chiến tranh, không còn kiêu ngạo, không còn ích kỷ nữa. Vào ngày này, ánh sáng sẽ mạnh hơn bóng tối. Vào ngày này, sự sống sẽ mạnh hơn cái chết. Chúng ta sẽ kỷ niệm ngày đó vào lễ Giáng sinh, một trong những ngày trong năm khi đêm dài nhất và khi chúng ta chào đón ánh sáng của sự ra đời của Chúa Kitô. Ngày hôm ấy giữa lòng mùa đông, khi thiên nhiên tưởng như đã chết với những tán cây trơ trụi, thì ngày đó, sự sống xuất hiện và sự sống chiến thắng trong con người của một Thiên Chúa, Đấng trở thành: “một hài nhi đã sinh ra cho chúng ta” (Isaia 9, 1-6). Hôm nay chúng ta bắt đầu chuẩn bị cho lễ Giáng Sinh, ngày mà chúng ta đón nhận ánh sáng của Thiên Chúa trong bóng tối của chúng ta, sự sống của Thiên Chúa trong sự chết của chúng ta. Đây là ngày mà chúng ta sẽ mong đợi suốt 4 tuần lễ.
II / Một ngày đã đến rồi, tuy nhiên chúng ta vẫn đang mong đợi: Chúa nhật, ngày của Chúa (Luca 21: 25-28; 34-36)
Vậy mà ngày đó đã đến. Thiên Chúa đã trở thành con người. Thiên Chúa biết cuộc sống của con người. Thiên Chúa đã chết và sống lại. Cái chết đã được chinh phục và cuộc sống đã chiến thắng. Chủ nhật hàng tuần chúng ta ăn mừng chiến thắng này. Chủ nhật nào cũng là ngày đó, ngày mà Tin Mừng Luca đang nói với chúng ta: “Bấy giờ thiên hạ sẽ thấy Con Người đầy quyền năng và vinh quang ngự trong đám mây mà đến. Khi những biến cố ấy bắt đầu xảy ra, anh em hãy đứng thẳng và ngẩng đầu lên, vì anh em sắp được cứu chuộc” (Luca 21: 27-28). Mỗi Chúa nhật, chúng ta phải tỉnh thức, phải cầu nguyện, chúng ta phải xuất hiện đứng trước Con Người, Đấng khai mở cho chúng ta vương quốc công lý và hòa bình của Ngài. Ngày đó, chúng ta đang ở trong đó rồi nhưng chúng ta vẫn sẽ chờ đợi và hy vọng về ngày đó. Chúng ta sẽ thắp sáng những ngọn nến Mùa Vọng của chúng ta một lần nữa để cầu xin ánh sáng của ngày đó mau đến và chiếu rọi vào thế giới của chúng ta.
Để nói về ngày này, Luca sử dụng ngôn ngữ của Khải Huyền, ngôn ngữ tiết lộ những gì bị che giấu trước mắt chúng ta. Nhưng, thời Khải Huyền trong Kinh Thánh, không phải là thời gian trong tương lai, mà là thời điểm của hiện tại, thời điểm chúng ta đang sống ngày hôm nay, ngày Chúa Nhật này, ngày mà chính Chúa Kitô Phục Sinh đã khai mạc kỷ nguyên mới, lịch sử mới. trời mới đất mới cho người tín hữu. Chúng ta đang sống trong thời cách chung theo một nghĩa rộng: Ðức Kitô vinh hiển đang ngự giữa Hội Thánh, Ngài đã thực sự chiến thắng tội lỗi, ma quỷ và sự chết. Khi từ cõi chết chỗi dậy, Chúa Kitô đã đạp vùi sự chết để đi lên. Giờ đây, Ngài làm chủ tuyệt đối lịch sử nhân loại. Cuộc chiến thắng, đối với Ngài là chung cuộc, không thể đảo ngược được nữa.
III / Phải làm cho ngày này diễn ra và sinh ra trong mắt thế giới. (Tessalônica 3:12 – 4, 2)
Ngày này đã có mà cũng chưa có, ngày này là ngày mà chúng ta đang sống và đang kỷ niệm vào mỗi Chủ nhật, chúng ta phải khiến ngày này xảy ra trong thế giới của chúng ta và làm cho nó được toàn thế giới biết đến. Chúng ta phải chào đón ngày đó và biến nó thành hiện thực trên thế giới.
Bằng cách nào? Thánh Phaolô nói với chúng ta trong những lá thư của ngài: bằng cách sống với tình yêu thương, một tình yêu mạnh mẽ và tràn đầy: “Lòng bác ái không được giả hình giả bộ. Anh em hãy gớm ghét điều dữ, tha thiết với điều lành; thương mến nhau với tình huynh đệ, coi người khác trọng hơn mình; nhiệt thành, không trễ nải; lấy tinh thần sốt sắng mà phục vụ Chúa. Hãy vui mừng vì có niềm hy vọng, cứ kiên nhẫn lúc gặp gian truân, và chuyên cần cầu nguyện. Hãy chia sẻ với những người trong dân thánh đang lâm cảnh thiếu thốn, và ân cần tiếp đãi khách đến nhà” (Rôma 12: 9-13).
Ánh sáng Mùa Vọng mà chúng ta phải thắp sáng để chuẩn bị cho lễ Giáng sinh, chính là ánh sáng tình yêu phải chiếu rọi trong tâm hồn chúng ta. Đó là ánh sáng của một tình yêu tiêu diệt lòng ích kỷ và lòng kiêu hãnh của chúng ta, những định kiến và lòng hẹp hòi của chúng ta. Ánh sáng của tình yêu thương của một trẻ thơ đến gặp chúng ta bằng cách mở rộng vòng tay của mình với chúng ta. Ánh sáng này, mà chúng ta chào đón vào lễ Giáng sinh, chúng ta phải bật lên, trước lễ Giáng sinh, trong trái tim của chúng ta. Xã hội tiêu dùng có lẽ hiểu rõ hơn chúng ta rằng Giáng sinh là thời điểm của tình yêu thương được chia sẻ thông qua những món quà và bữa tiệc lễ hội. Nhưng điều cốt lõi của những món quà này và những bữa ăn này là tình yêu thương của người lân cận và của thế giới được chia sẻ với chúng ta: “Hãy chúc lành cho những người bắt bớ anh em, chúc lành chứ đừng nguyền rủa: vui với người vui, khóc với người khóc. Hãy đồng tâm nhất trí với nhau, đừng tự cao tự đại, nhưng ham thích những gì hèn mọn. Anh em đừng cho mình là khôn ngoan, đừng lấy ác báo ác, hãy chú tâm vào những điều mọi người cho là tốt. Hãy làm tất cả những gì anh em có thể làm được, để sống hoà thuận với mọi người. Anh em thân mến, đừng tự mình báo oán, nhưng hãy để cho cơn thịnh nộ của Thiên Chúa làm việc đó, vì có lời chép: Đức Chúa phán: Chính Ta sẽ báo oán, chính Ta sẽ đáp trả. Trái lại, kẻ thù ngươi có đói, hãy cho nó ăn; có khát, hãy cho nó uống; làm như vậy, ngươi sẽ chất than hồng lên đầu nó. Đừng để cho sự ác thắng được mình, nhưng hãy lấy thiện mà thắng ác” (Rôma 12: 14-21). [1]
IV/ Hãy nhìn đường. (Thánh vịnh 24: 4-5; 8-14)
Một bác tài xế xe buýt ở bên Mỹ đã đạt kỷ lục xuất sắc. Suốt hai mươi ba năm trong nghề, bác đã đi được trên 1.500.000 cây số mà không gây ra một tai nạn giao thông nào. Khi được hỏi làm thế nào mà bác giữ gìn được như vậy, thì bác đã trả lời một cách đơn giản: Hãy nhìn đường.
Đó không chỉ là một quy luật cho những sinh hoạt thường ngày của chúng ta mà còn là một lời khuyên có ích cho đời sống thiêng liêng. Chúng ta vốn thường nói: Hãy chú ý, hãy nhìn cho kỹ và hãy đề cao cảnh giác.
Đêm 15.4.1912, con tàu Titanic, được mệnh danh là “không thể chìm”, đang vượt qua vùng biển bắc Đại Tây Dương thì đụng phải một tảng băng cao to như một ngọn núi. Con tàu bị chém thủng một bên sườn, nước tràn vào các khoang khiến nó mất cân bằng, gãy làm đôi và chìm xuống đại dương trong đêm tối giá lạnh. Hơn 1500 người bị thiệt mạng. Đây là một trong những tai nạn khủng khiếp nhất của lịch sử hàng hải từ trước đến nay. Người ta đã không chú ý, không nhìn cho kỹ và không đề cao cảnh giác!
Khi thuật lại thảm họa này trong bài báo của mình, một tác giả đã đưa ra câu hỏi: Nếu chúng ta có mặt ở đó, khi tàu Titanic đang chìm, thì liệu chúng ta có còn tiếp tục dọn dẹp bàn ghế trên tàu hay không?
Mới nghe câu hỏi này, chúng ta cảm thấy nó lạ kỳ, bởi vì khi còi tầu báo động hụ lên, thì liệu còn có mấy ai đủ bình tĩnh để đi dọn dẹp bàn ghế, giữa những tiếng kêu la kinh hoàng của những kẻ sắp chết chìm không? Thực ra, qua câu hỏi ấy, tác giả muốn nêu lên một thực tế vẫn diễn ra hàng ngày trong lối sống và trong tâm tưởng của con người mọi thời mọi nơi: Cuộc đời tôi, như con tàu đang chìm dần vào cõi chết, thế mà tôi vẫn mải mê lo dọn dẹp bàn ghế, tôi vẫn còn đang mải miết lo những chuyện vặt vãnh đời này, tôi cứ miệt mài kiếm sống đến nỗi quên đi những việc thiết yếu nhất trong đời: mục đích cuối cùng của đời tôi là gì, tôi đang sống theo lối đường nào, tôi có biết rằng cuộc sống hiện tại là sự chuẩn bị quan trọng cho tương lai vĩnh cửu, cho con tầu đời tôi được cặp vào bến đỗ đã định trước trong bình an không? Hãy nhìn đường. Hãy chú ý, hãy nhìn cho kỹ và hãy đề cao cảnh giác.
Nhiều Kitô hữu lầm tưởng Chúa chưa đến. Họ nghĩ Chúa chỉ sắp đến thôi, vì Mùa Vọng là mùa mong đợi Chúa đến! Điều đó cũng đúng thôi, nhưng không hoàn toàn đầy đủ. Chúa đã đến rồi, từ lâu rồi, trong lần thứ nhất. Vấn đề là chúng ta đã sẵn sàng ra đón Chúa chưa, vì chính Chúa đang mong chờ chúng ta, mong chờ chúng ta kịp đến với Ngài, trước khi Ngài lại đến, lần thứ hai. Giữa hai lần đến này, Ngài vẫn mong chờ chúng ta, nên Ngài hiện diện giữa loài người, trong Lời của Ngài, trong Giáo Hội là dân của Ngài, trong các bí tích Ngài thiết lập, và nhất là trong Bí tích Thánh Thể: “Thầy ở cùng các con mọi ngày cho đến tận thế” (Mt 28: 20 ). Ngài đang đứng chờ từng người ngoài cánh cửa lòng của mỗi chúng ta: “Này Ta đứng ngoài cửa mà gõ; ai nghe tiếng Ta gõ cửa và mở cửa cho Ta vào, Ta sẽ vào và dùng bữa với người đó” (Khải huyền 3: 20). Như vậy, mong chờ Chúa đến có nghĩa là mở cửa tâm hồn mình ra, khát mong đón mời Thiên Chúa, qua Chúa Giêsu Kitô, đến và bước vào cuộc đời của chúng ta. Bắt đầu Mùa Vọng là làm mới lại niềm khát mong đó, vốn bị suy giảm, phai tàn đi trong việc dọn dẹp bàn ghế, giống như những người được Vua mời dự tiệc cưới, nhưng “kẻ thì đi thăm trại, người thì đi buôn bán” (Mátthêu 22:5) và rất nhiều thứ quá bận bịu khác trong con tầu đời mình đến độ họ quên đi rằng nó đang gãy đôi và chìm dần. Tiếng Thiên Chúa gõ cửa vang lên ở thẳm sâu tâm hồn mỗi người mà những ai chỉ thích sống hời hợt trên bề mặt và thích nghe những tiếng ồn ào bên ngoài, thì khó lòng mà nghe thấy. Mùa Vọng là tiếng còi hụ báo động, thúc giục Kitô hữu: “Đã đến lúc anh em phải thức dậy!” (Rôma 13: 11). Mùa Vọng là thời gian các Kitô hữu được mời gọi ý thức lại “thân phận con người” nơi “cõi tạm trần gian” này, nhận thức rõ mục tiêu của chuyến hành trình “đi về đất hứa” này, cảm nghiệm rõ ràng hiện hữu giới hạn của mình, trong hiện trạng hầu như luôn bấp bênh, chóng qua và ngặt nghèo, nhất là khi toàn nhân loại đang phải đối mặt với cơn đại dịch chết chóc thảm khốc chưa biết bao giờ mới chấm dứt này. Trong Mùa Vọng, chúng ta mong chờ Chúa đến lần thứ hai, nhưng không phải trong tâm thế chờ đợi ngày cánh chung như chờ đợi một tương lai không xác định, vịn vào lời Chúa Giêsu: “Về ngày và giờ đó, chẳng có ai biết chi cả, thiên sứ trên trời hay là Con cũng vậy, song chỉ một mình Cha biết mà thôi” (Mátthêu 24:36), để rồi cảm thấy như đó là một chuyện xa vời, “Còn lâu lắm mới đến!” Chúng ta hãy nghe Chúa Giêsu: “Vậy hãy tỉnh thức, vì các ngươi không biết ngày nào Chúa mình sẽ đến … Vậy thì các ngươi cũng hãy chực cho sẵn, vì Con người sẽ đến trong giờ các ngươi không ngờ.” (Mátthêu 24: 37- 44), vì “ngày Chúa đến như kẻ trộm ban đêm” (Tessalônica 5, 2). Thánh Phaolô cũng nhắc nhở: “Vì hiện nay ngày Thiên Chúa cứu độ chúng ta đã gần hơn trước kia, khi chúng ta mới tin đạo. Đêm sắp tàn, ngày gần đến. Vậy chúng ta hãy loại bỏ những việc làm đen tối, và cầm lấy vũ khí của sự sáng để chiến đấu. Chúng ta hãy ănở cho đứng đắn như người đang sống giữa ban ngày: không chè chén say sưa, không chơi bời dâm đãng, cũng không cãi cọ ghen tương. Nhưng anh em hãy mặc lấy Chúa Giêsu Kitô, và đừng chiều theo tính xác thịt mà thoả mãn các dục vọng” (Rôma 13: 11-14).
Đối với từng người, mong chờ ngày Chúa đến là chuẩn bị cho ngày cánh chung của riêng mình, là ngày cá nhân tôi lìa đời, ngày tôi gặp gỡ riêng tư với Thiên Chúa, chịu xét xử công phúc và tội lỗi. Không ai biết được ngày mình trở về với Thiên Chúa. Chỉ có Thiên Chúa, là Đấng làm chủ thời gian, mới biết ngày giờ sống chết của con người. Do vậy, Chúa Giêsu luôn nhắc nhở chúng ta phải tỉnh thức và cầu nguyện, gắn bó mật thiết với Chúa luôn, để luôn sống mùa vọng đón chờ ngày Chúa đến với riêng mình. Luôn sẵn sàng như mười cô trinh nữ đem dầu theo đèn, tỉnh táo chờ đợi Chàng Rể đến: “Những cô khôn thì vừa mang đèn vừa mang chai dầu theo. .. Nửa đêm, có tiếng la lên: “Chú rể kia rồi, ra đón đi!” Bấy giờ tất cả các trinh nữ ấy đều thức dậy, và sửa soạn đèn” ((Mt. 24, 4-7) rồi cùng vào dự tiệc cưới. Cũng giống như các cô trinh nữ, không ai trong chúng ta không mong chờ tiệc cưới, nhưng cũng giống như các cô trinh nữ khờ dại, nhiều người chỉ mong chờ “suông, chỉ có ước mơ hão huyền” mà thiếu chuẩn bị sẵn sàng và đầy đủ những “nhu yếu phẩm”, để có thể biến nỗi niềm chờ mong của mình thành sự thực: “Khá lắm! hỡi đầy tớ tài giỏi và trung thành! .. Hãy vào mà hưởng niềm vui của chủ anh!” (Mátthêu 25: 21) vì: “Xưa Ta đói, các ngươi đã cho ăn; Ta khát, các ngươi đã cho uống; Ta là khách lạ, các ngươi đã tiếp rước; Ta trần truồng, các ngươi đã cho mặc; Ta đau yếu, các ngươi đã thăm viếng; Ta ngồi tù, các ngươi đến hỏi han” (Mátthêu 25: 35-36).
Vậy thì chúng ta hãy cùng nhau cầu nguyện xướng đáp bằng thánh vịnh 24 của tuần thứ nhất Mùa Vọng này:
Lạy Chúa, đường nẻo Ngài, xin dạy cho con biết,
lối đi của Ngài, xin chỉ bảo con.
Xin dẫn con đi theo đường chân lý của Ngài
và bảo ban dạy dỗ,
vì chính Ngài là Thiên Chúa cứu độ con.
Sớm hôm con những cậy trông Ngài, bởi vì Ngài nhân ái.
…
Chúa là Đấng nhân từ chính trực, chỉ lối cho tội nhân,
dẫn kẻ nghèo hèn đi theo đường công chính,
dạy cho biết đường lối của Người.
Tất cả đường lối Chúa đều là yêu thương và thành tín
đối với những kẻ nào giữ giao ước và lề luật Chúa.
…
Phàm ai kính sợ Chúa,
Người chỉ cho thấy đường phải chọn.
Họ sẽ được an vui hạnh phúc một đời,
và con cháu thừa hưởng đất tổ tiên.
Chúa xử thân tình với những ai kính sợ Chúa
và cho họ biết giao ước của Ngài.
(Tv 24: 4-5; 8-14)
Đây chính là tâm tình Giáo Hội muốn chúng ta sống trong Mùa Vọng, không phải chỉ bốn tuần lễ trước Giáng sinh, mà còn trong suốt cả cuộc đời, bởi vì cuộc đời chúng ta cũng chính là một Mùa Vọng kéo dài, mùa mong chờ Chúa đến, mọi ngày trong đời mình.
Phêrô Phạm Văn Trung.
Chú thích:
[1] P. Damien Stampers.
