Tin Mừng Lu-ca thuật lại hai sự cố nghiêm trọng: cuộc thảm sát của những người Ga-li-lê và một tai nạn thảm khóc gây nên cái chết của mười tám người Giu-đê. Từ đó, Chúa Giê-su rút ra một bài học: Ngài tách biệt tai họa và tội lỗi, nhưng đối với những ai tin mình công chính, Ngài nhắc nhở cho họ biết rằng họ là những tội nhân, vì thế cái chết cũng đe dọa họ; tuy nhiên, Thiên Chúa vẫn ra công vun xới trước khi quyết định chặt cây nào không đơm bông kết trái.
-Lời kêu gọi ăn năn sám hối này không chỉ nhắm đến những kẻ tội lỗi, mà nhắm đến mọi người không trừ ai. Có người sẽ hỏi rằng người tốt cũng cần phải sám hối sao? Thưa rằng, những người được gọi là tốt vẫn phải sám hối, vì những việc tốt lẽ ra họ có thể làm mà lại chưa làm hay không làm. Họ giống như cây vả trong bài Tin Mừng ta vừa nghe. Ông chủ muốn chặt nó không phải vì nó đã sinh ra những trái xấu, mà vì nó không sinh ra những trái vả như nó phải sinh. Một cây vả mà không sinh trái vả thì đâu còn là cây vả nữa phải không?
Ta có thể suy niệm thêm mấy ý như sau:
1 – Là lời mời gọi hoán cải nhân các biến cố chính trị xã hội ở các câu 1 đến câu 5. Đoạn này là một truyện kèm lời công bố, do có lặp lại các câu hỏi và bài học của đức Giêsu. Người Pharisiêu dạy rằng: Không có hình phạt nếu không có tội lỗi.
– Thiên Chúa để cho một số người Galilê bị giết là vì họ là những kẻ tội lỗi. Đức Giêsu loại trừ mọi liên kết giữa cái chết của những người Galilê ấy và tội lỗi của họ. Thay vào đó, người vận dụng biến cố để kêu gọi hoán cải. Người cũng nhắc lại cái chết của mười tám người bị tháp Silôê đè chết, và kết luận rằng biến cố ấy là một thúc bách những người còn sống hoán cải, canh tân đời sống, tức là lấy đức tin mà chấp nhận lời cứu độ của Thiên Chúa, được đức Giêsu đến loan báo. Cái chết có thể đến gặp bất cứ người nào cũng nhanh như đã gặp những người xấu số trên đây, bất cứ lúc nào, thậm chí ngay đêm nay, mạng
sống có thể bị đòi để chịu xét xử. Cần phải biết nhận ra lời mời gọi hoán cải.
2 – Lời mời gọi hoán cải qua dụ ngôn cây vả không trái ở các câu 6 đến câu 9. Đoạn này là một dụ ngôn, nhưng không có một áp dụng minh nhiên. Nhưng chứa một lời mời gọi hoán cải trước khi quá muộn, lúc đầu được ngỏ trực tiếp cho những người đồng hương của Chúa. Nhưng rồi cũng được gửi cho các Kitô Hữu phải đối diện với một kết cục cuộc sống bất ngờ.
– Bài dụ ngôn này nhắc nhớ bản chất nguy kịch của cuộc sống con người, lúc này là giờ cuối cùng, thời gian ân huệ cuối cùng trước khi chịu phán xét. Cây vả không trái trở thành biểu tượng của một cuộc sống con người không sản sinh hoa trái thiêng liêng. Như một nối tiếp vào những lời nói của đức Giêsu mời gọi canh tân đời sống, dụ ngôn đưa ra một mũi nhọn mang tính răn đe. Những người Galilê đã chết vì sự độc ác của vài người, mười tám người Giêrusalem đã chết vì không may. Nhưng con người không biết đón nhận lời đức Giêsu kêu gọi sẽ chết chắc chắn, vì không hoạt động và không sinh hoa trái. Cái lỗi do sự trì trệ ươn ái của chính mình thì trầm trọng hơn điều tệ hại là chết vì tay của ai khác, hoặc vì tai họa bất ngờ.
3/ Có những Kitô Hữu suy nghĩ như người Pharisiêu, cho rằng may mắn và sức khỏe là những phúc lành Thiên Chúa ban cho người tốt, còn đau khổ là một sự nguyền rủa ngài giáng xuống kẻ ác. Không phải thế. Quả thật, có điều xấu do con người xấu gây ra, có những điều xấu xảy ra do sự thiếu quan tâm. Như mưa không thuận gió không hòa, hỏa hoạn, tai nạn, bệnh tật và chiến tranh, là những điều ta không được đổ cho Thiên Chúa. Chúng xảy ra vì thế giới bất toàn chúng ta là như thế. Dù vậy, không có điều gì xảy ra mà ở ngoài chương trình của Chúa. Không biến cố nào, tốt hay xấu, tình cờ hay có kế hoạch, mà vuột khỏi tình yêu của ngài. Ngài để cho vũ trụ đi theo dòng
sinh hoạt của nó, cho thiên nhiên vâng theo luật lệ của chính nó. 4/ Theo dụ ngôn cây vả không trái, chúng ta hiểu rằng mình dường như vẫn đang làm cho Chúa Cha (như chủ vườn nho) phải thất vọng, vì đã phí phạm bao nhiêu ân huệ cao quí Ngài ban cho. Và thời gian chúng ta còn đang có trước mắt chính là một thời gian gia hạn. Người biết suy nghĩ thì biết cách tận dụng thời gian gia hạn cho ích lợi, khi mà mình đã phung phí thời gian dài đã có trước đây. Một sự phung phí như thế cũng rất có thể đã gây ảnh hưởng tiêu cực trên những người khác.
5/ Hôm nay chúng ta vẫn có một đấng chuyển cầu có thế giá trước nhan Chúa Cha, đó là đức Giêsu. Người vẫn đang xin Chúa Cha ban thêm ơn cho chúng ta, vẫn xin Chúa Cha triển hạn để chúng ta có thể sinh hoa quả xứng với tình thương của Chúa Cha. Lẽ nào chúng ta có thể tiếp tục lạm dụng tình thương cao vời đó mãi.
Mùa Chay nhắc nhở về lòng nhân hậu của Thiên Chúa luôn dành cho chúng ta, và ta có đủ thời gian để đón nhận lòng nhân hậu ấy, và sắp xếp lại cuộc đời của chúng ta. Tuy vậy, nếu chúng ta không hành động trong thời hạn được trao này thì sẽ phải lãnh một hậu quả bi thảm. Ngày cuối cùng sẽ ập đến bất ngờ với bất kỳ ai trong chúng ta. Thiên Chúa kỳ vọng nơi chúng ta hãy sinh nhiều hoa trái là những nhân đức và những việc làm tốt đẹp. Mỗi chúng ta cần nhìn lại thực trạng cuộc sống bản thân, để xem mình có sinh hoa trái trong đời hay không.
-Mùa Chay vừa giúp chúng ta khiêm tốn nhận ra lỗi lầm của mình, vừa nhắc bảo chúng ta hãy có cái nhìn bao dung đối với tha nhân, vì mỗi chúng ta đều là những tội nhân
đang cần ơn tha thứ của Thiên Chúa. Để sống tinh thần Mùa Chay cách thiết thực, chúng ta cần quan tâm đến những người bị bỏ rơi trong làng xóm và trong cộng đoàn, nhất là những người còn sống trong “ngăn trở” hoặc vì lý do nào đó mà chưa hiệp thông hoàn toàn với Giáo Hội.
-Có trường hợp là nạn nhân của những kỳ thị, xa lánh và khinh bỉ ngay giữa những cộng đoàn Đức tin đối với những sinh hoạt đạo đức.
-Thánh Phaolô khuyên chúng ta hãy luôn thận trọng, lấy bài học của dân Do Thái trong hành trình sa mạc làm gương, để khỏi gục ngã trước cám dỗ của kiêu ngạo và dục vọng trong Bài đọc 2 (1 Cr 10, 1-6. 10-12) như sau: chúng ta đừng chiều theo những dục vọng xấu xa như những người đó đã chiều theo. Anh em đừng lẩm bẩm kêu trách như một số người trong bọn họ đã làm, và đã vong mạng bởi tay một sứ thần huỷ diệt. Những việc đó đã xảy đến cho họ để làm gương, và đã được ghi chép để răn bảo chúng ta là những người đang sống trong thời đại cuối cùng. Thế nên, ai tưởng mình đang đứng vững, hãy ý tứ kẻo ngã.
-Sau hết là mấy lời của thánh Lê-ô Cả: Chớ gì Dân Thiên Chúa sống thánh thiện và ăn ở tốt lành: thánh thiện nhờ từ bỏ những hành vi Chúa cấm, tốt lành nhờ chu toàn các mệnh lệnh Chúa truyền. Quả thế, có lòng tin ngay thẳng và đạo lý thánh thiện là quý giá biết bao, nhưng còn đáng khen biết chừng nào khi dẹp bỏ được thói háu ăn, có được tính dịu dàng dễ thương và lòng trong sạch không gì đáng chê trách. Amen
Linh Mục G.B Nguyễn Ngọc Nga
