PHẦN VI: Ý NGHĨA CUỘC ĐỜI TRONG CHUỖI HẠT MÂN CÔI
Việc lần hạt Mân Côi cuối cùng sẽ đưa ta đến chỗ đem chính mầu nhiệm cứu chuộc lồng vào đời sống thực của chúng ta, và đem đời sống ta tháp vào mầu nhiệm cứu chuộc nhờ sự trung gian của Đức Mẹ. Ta đặt tất cả vào trong tay Đức Mẹ, nhờ Đức Mẹ điểm tô bằng chính nhân đức và tình yêu của Trái Tim Đức Mẹ trước khi dâng lên Thiên Chúa. Và nhờ đó, Đức Mẹ ban xuống cho ta, cho Hội Thánh, cho nhân loại muôn vàn ơn phúc về mọi phương diện. Bức tượng Nữ Vương Hoà Bình, Đức Mẹ tay nâng một quả địa cầu có cắm cây Thánh Giá, đưa ngang tầm ngực, ngước mắt lên trời, nguyện cầu trong im lặng. Quả cầu ấy, theo chính lời giải thích của chính Thánh nữ Catherine Labouré là tượng trưng cho mỗi tâm hồn trong Hội Thánh và cả nhân loại được Đức Mẹ nâng lên ngang ngực như lồng vào Trái Tim Mẹ, như muốn đùm bọc cưu mang cả đất trời trong tình yêu của mình để đem lại cho tất cả một ý nghĩa cao sâu mà đằm thắm, hiền dịu tuyệt vời.
Ta có thể thấy rõ ý nghĩa ấy khi xét tất cả mọi sự dưới một khía cạnh quan trọng và cơ bản của trần gian này: thời gian tính. Thời gian tính đó là chiều kích làm cho cuộc đời này có một cái gì như mong manh tạm bợ, thậm chí có triết gia coi là hư ảo.
Lý trí cũng như cảm tình của bao triết gia, văn nhân nghệ sĩ cũng như của tất cả mọi người đều ưu tư khắc khoải trước dòng thời gian biền biệt trôi đi như lôi cuốn tất cả vào vực thẳm của hư vô. Ai trong chúng ta lại không có bâng khuâng nhớ nhung hay hối tiếc về quá khứ? Hay hồi hộp lo sợ, khát khao, nôn nóng chờ tương lai? Hay là chán chường hoặc đam mê bám víu vào hiện tại?
Sâu xa hơn nữa là những suy tư có tính cách hữu thể học. Quá khứ nay không còn nữa, vậy nó ở đâu? Phải chăng mọi sự đã qua là đã hoàn toàn bị hư vô hoá? Lòng trung nghĩa của Nhạc Phi, Nguyễn Trãi, chẳng lẽ lại là hư vô? Nhưng nếu còn thì ở đâu? Và tương lai? Lúc chưa có thì chẳng lẽ lại không là gì cả? Vì từ không làm sao ta có được? Mà nếu có thì ở đâu? Còn hiện tại thì chẳng qua là một chớp mắt chuồi từ cái chưa có (hay không có) của tương lai để rồi lại rơi vào cái không còn nữa của quá khứ. Thành ra phải chăng hiện tại có mà cũng như không? Tóm lại phải chăng tất cả chỉ là hư vô?
Thời gian như mạch nước ngầm, làm xói mòn sụp đổ tất cả, lôi cuốn vào hố thẳm của hư vô. Mọi sự vì vậy như chợt có chợt không, chẳng khác gì ảo ảnh.
Đó là cái nhìn tự nhiên, suy nghĩ tự nhiên của lý trí con người và cảm xúc tự nhiên của tình cảm con người. Thế nhưng lấy ánh sáng toả ra từ 15 sự VUI-THƯƠNG-MỪNG là 3 chu kỳ dọi lên 3 nhịp: hiện tại, quá khứ và tương lai, rồi đem lồng vào 3 nhân đức Tin-Cậy-Mến ta sẽ thấy Mầu nhiệm cứu độ chính là cái chìa khoá thần diệu giúp ta giải mở được cái kỳ bí của thời gian mà trí tuệ, tình cảm tự nhiên của con người như hoàn toàn bất lực. Mầu nhiệm cứu độ với 3 chu kỳ: VUI-THƯƠNG-MỪNG; thời gian với 3 nhịp: quá khứ, hiện tại, tương lai; tâm hồn tín hữu với 3 nhân đức: Tin-Cậy-Mến. Đó là thực tại, mỗi thực tại có 3 nhịp, như lồng vào nhau trong một thể liên hoàn, nhuần nhuyễn, kết hợp, tương nhập, tạo thành một cảnh vực của tâm linh, đem lại cho nhân sinh và vũ trụ cái ý nghĩa đích thực và sâu xa cao quý của nó.
1. HIỆN TẠI-VUI-TIN
Hiện tại đôi khi thật êm đềm, dường như không có vấn đề, nhưng nhiều khi lại khiến ta hoặc say mê cuồng nghiệt hoặc ngược lại muốn chạy trốn vì thấy ê chề mệt mỏi hay vì phải đối diện với những chọn lựa gay go. Nhưng mỗi giây phút hiện tại đều ngầm mang theo một lời mời gọi của Thiên Chúa, trước những vấn đề lớn nhỏ khác nhau, đặt ra trước sự chọn lựa giữa chối từ hay chấp nhận trong đức tin.
Mỗi chọn lựa trong hiện tại đều có ảnh hưởng quyết liệt trong tương lai (và cả trên quá khứ nữa). Có thể nói mỗi giây phút hiện tại là một cuộc truyền tin, mang lại ý Chúa mời gọi ta, nên ta phải biết lấy ánh sáng của 5 sự Vui hoặc lấy tâm tình và thái độ của Đức Mẹ đón nhận những gì xảy đến, cả những điều bề ngoài có vẻ không may mắn cũng thuận tình “xin vâng”. Bởi vì ta biết rằng trong căn bản, mọi sự xảy đến với ta đều hàm chứa ý Chúa nhiệm mầu. Mà ý Chúa bao giờ cũng tốt lành, là ân sủng phát xuất từ tình yêu sáng tạo và cứu độ. Vì với những ai yêu mến Thiên Chúa, thì Người đồng công cộng tác, biến mọi sự nên lành (Rm 8,28). Do đó, giờ nào, ngày nào, tháng nào, năm nào, thời đại nào thì “khi này” – giây phút hiện tại – cũng là ân sủng và việc gì xảy đến cho ta, cho nhân loại, cho vũ trụ cũng nằm trong kế độ tình yêu sáng tạo và cứu độ. Chính vì thế Hội Thánh vẫn thường gọi tên các năm là năm “ân sủng”: năm ân sủng 1970, 1980, 1990…
2. QUÁ KHỨ-THƯƠNG-MẾN
Cái “khi nay” của giây phút hiện tại sẽ qua đi, làm cho ta tiếc nuối là vì do lòng tiếc nuối, bám víu, không muốn cho thời gian cướp đi chôn vào mồ quá khứ. Đó là chuyện thường tình. Thế nhưng, là Kitô hữu, ta sẽ nhớ đến tâm tình và thái độ của Đức Mẹ khi đứng dưới chân Thánh Giá. Bao nhiêu kỷ niệm êm đềm: Belem, Nazarét, 30 năm sống an vui ấm cúng tình Mẹ Con, tất cả giờ đây như bị xoá nhoà với cuộc tử nạn và táng xác. Quá khứ là nấm mồ chôn tất cả. Với một lòng mến thiết tha, ta kết hợp với Chúa và Đức Mẹ trên đường Thánh Giá trong 5 sự Thương, để cùng hiến dâng mọi sự lên Chúa Cha. Ta có níu kéo, bám giữ thì thời gian cũng cướp mất nhưng nếu ta hiến dâng, từ bỏ thì tất cả (kể cả tội lỗi) lại có thể biến thành của lễ, hiến dâng lên thờ phượng Chúa. Tất cả sẽ được tích trữ vào kho lẫm muôn đời sau khi được thanh lọc nhờ giá máu Chúa Giêsu và nước mắt của Đức Mẹ.
Nước mắt, mồ hôi và máu của con người đổ ra được hoà nhập với nước mắt, mồ hôi và máu của Con Chiên, sẽ trở nên mạch nước rửa sạch và nuôi dưỡng. Quá khứ là kho lẫm chuẩn bị cho tương lai, cái tương lai trần thế này và chính cái tương lai tuyệt đối mai sau.
3. TƯƠNG LAI-MỪNG-CẬY
Với chuỗi hạt Mân Côi, tương lai không còn là cái gì bấp bênh đe doạ, mà là con đường để hướng về, dẫn tới tương lai tuyệt đối, là Nước Trời vĩnh cửu, được phác hoạ tiên báo, dọn sẵn và bảo đảm qua 5 sự Mừng với hình ảnh Đức Mẹ vinh hiển. Trên bước đường tương lai ấy, Chúa Thánh Thần đã hiện xuống để soi đường, mở lối cho những tâm hồn biết mở rộng, biết hướng về ngày mai trong đức cậy.
“Hãy vững lòng, Thầy đã thắng thế gian” (Ga 16,33).
“Thầy sẽ gửi Đấng an ủi đến cho các con” (Ga 16,7).
Nghĩa là Thầy sẽ gửi Thánh Thần đến dẫn dắt các con, đưa các con thuận buồm xuôi gió, đến bến bình an phúc lạc, mặc cho biển trần gian phong ba bão táp đến đâu.
Được lồng vào Mầu nhiệm cứu độ thời gian không còn là cái gì lơ lửng, chảy xuôi, đổ rơi vào vực thẳm hư vô, nhưng đã trở nên như một dải lụa mà từ muôn đời đã phát xuất từ Thiên Chúa hằng hữu, để cho ta thêu hoa dệt gấm từng giây phút, đón nhận trong tin cậy mến và rồi sau đó được cuốn lại đem vào kho lẫm muôn đời.
Thời gian chỉ là cái khung cửi Chúa lập ra để cho ta thêu dệt tấm lụa đời của ta theo những điều chỉ dẫn của Thiên Chúa, dưới sự dạy dỗ của Đức Mẹ. Mỗi giây phút là một mũi kim đường chỉ, tạo nên những hoa văn tuyệt diệu mà ngày chung thẩm sẽ được dàn trải ra dưới ánh sáng của mặt trời vĩnh cửu là chính Con Thiên Chúa. Và tấm lụa đời ta dệt nên sẽ là tấm áo cưới được bàn tay Đức Mẹ khoác lên linh hồn ta, trước khi Ngài dẫn ta vào dự tiệc liên hoan.
Cuộc đời của ta dù có vẻ tầm thường hay hẩm hiu gian khổ đến đâu đi nữa, nếu ta biết thông dự vào mầu nhiệm cứu độ được rút gọn nơi chuỗi hạt Mân Côi, nó sẽ như một vườn ươm để Thiên Chúa gieo vãi, là nơi là nơi mà hạt lúa đang hẩm nát đi để tiến tới mùa gặt huy hoàng. Ta cũng có thể ví cuộc đời như một cuộc hành hương, trẩy hội tiến về Thành thánh Giêrusalem muôn thuở. Lời kinh Kính Mừng khác nào như một khúc hành ca theo nhịp bước ta đi, dưới sự dìu dắt và phù trợ của Đức Mẹ. Khúc hành ca ấy căn bản là lời tán tạ của Đức Mẹ trong bài Magnificat khi Đức Mẹ còn mang Chúa Giêsu trong lòng băng tuyết của Ngài, cũng như Hội Thánh mang chứa tất cả con cái dân Chúa trong lòng để sinh ra trong Nước Trời muôn thuở, nơi cõi sống thực muôn đời.
Như vậy, ngoại trừ tội lỗi, tất cả sẽ được bao hàm, phục hồi, thâu gọn trong Đức Kitô (récapituler) qua bàn tay thâu lượm chắt chiu của Đức Mẹ. Từ một nụ hoa chớm nở, cho đến một con chim non, một con bê, một em bé chào đời, cho đến nền văn hoá khai sinh ló dạng. Không một sự sinh thành nào trong bình diện tốt đẹp của nó, mà không phảng phất hình bóng Hài Nhi sinh ra chào đời trong máng cỏ, dưới cái nhìn trìu mến tôn kính của Đức Mẹ; từ một con sâu bị chà đạp (Tv 21 có gợi lên hình ảnh con sâu bị chà đạp), đến những vụ án oan khiên qua tai nạn giai thông, những cuộc chiến tranh tàn khốc… cho đến những sự tiêu vong của các triều đại, của các nền văn hoá, không một cực nhọc, vất vả, tủi nhục, tan vỡ nào mà không in nét đau thương của Đấng chịu khổ hình Thập giá trên Núi Sọ và của Mẹ Ngài cùng đứng san chia uống cạn chén đắng trong chiều thứ sáu Tử nạn. Và cuối cùng, từ một niềm vui của một em bé làm đúng bài toán cộng, đến những thành tựu văn hoá, kinh tế, chính trị, xã hội trong những yếu tố tích cực của chúng, không một thành công nào, hay một thắng lợi công chính nào mà không được chiếu rạng trong sự rực rỡ huy hoàng của hình ảnh Đức Mẹ lên trời vinh hiển. Vả chăng những thành đạt ấy chỉ có ý nghĩa nếu được xây dựng trên mầu nhiệm Đức Mẹ lên trời, bằng không thì dù huy hoàng rực rỡ mấy cũng chẳng khác gì các tia chớp loé lên rồi vụt tắt trong đêm dày của vũ trụ hỗn mang theo quy luật sinh trụ dị diệt của muôn loài thụ tạo.
Thêm vào đó là hình ảnh Đức Nữ Vô Nhiễm trinh tuyết vẹn tuyền khác nào như đoá hoa sen vươn lên khỏi bùn nhơ tội lỗi của trần gian, trong đó có chính lòng ta còn hoen ố bụi trần, làm cho ta có nơi ngước mắt trông lên, để dần dần chúng ta cũng đượm màu trắng vô ngần và hương thơm ngào ngạt thoát khỏi ô uế, bùn lầy hôi tanh của thế tục cũng như chính lòng ta.
Hai tín điều mà Hội Thánh đã công bố: Vô Nhiễm và Mông Triệu quả là hợp thời như liều thuốc hồi sinh đem lại hy vọng cho một thế giới bên ngoài có vẻ hào nhoáng phồn vinh, nhưng bên trong thì thối tha mục rữa, hầu như tuyệt vọng không lối thoát. Hội Thánh như nêu cao lá cờ hy vọng, kêu gọi nhân loại tin tưởng vươn lên với niềm vui chiến thắng. Chẳng những Ngôi Hai làm người đã thoát khỏi nanh vuốt của nó mà một người phụ nữ thuần tuý như bất cứ con người nào trong hàng ngũ Ađam Eva, cũng đã thoát khỏi xiềng xích của nó là tội lỗi, nhờ ơn Vô Nhiễm; và thoát khỏi đau khổ chết chóc với ơn Mông Triệu.
Chuỗi hạt Mân Côi chỉ là nhắc lại mạc khải của Thiên Chúa, vén màn lên cho ta thấy ý nhiệm của tình yêu sáng tạo và cứu chuộc để ta biết rằng, xuyên qua vui buồn, sướng khổ, vinh nhục, thăng trầm của thế sự nhân tình, xuyên qua tiến hoá của vũ trụ, thực tại căn bản là Nước Trời đang được kiến tạo. Qua sự thuận tình của đón nhận của Đức Maria và được sự truyền tiếp của Hội Thánh, Ngôi Hai Thiên Chúa đã mang lấy nhục thể trở nên bào thai trong lòng Đức Mẹ cũng như trở nên của ăn nuôi sống trong Bí Tích Thánh Thể. Ngôi Hai đã ngụp lặn cùng đáy sâu của nhân loại là vũ trụ. Ngài đã dùng cây Thánh Giá kéo tất cả xoay ngược lại cái chiều xuống dốc do tội nguyên tổ gây ra, chuyển hướng kéo lên, đưa trở về trong lòng Thiên Chúa Cha từ ái, với sự hiệp thông của Thánh Thần và sự cộng tác của Đức Mẹ và tất cả những ai được chọn làm con Thiên Chúa trong lòng Hội Thánh, Đức Kitô thực hiện kế đồ phục hồi tất cả mọi sự trong chính mình Ngài là tảng đá góc tường của đền thờ Thiên Chúa là Hội Thánh. Cuối cùng vũ trụ sẽ được đi vào vinh hiển trong ngày mà Đức Kitô sẽ đặt mọi sự trong Thiên Chúa Cha từ ái.
Chúng ta sẽ thấy rằng cõi đời này là một cuộc xuất hành của dân Chúa, từng đội ngũ nối tiếp nhau vượt qua Biển Đỏ nhờ phép Rửa, đi qua sa mạc là trần gian để tiến vào Đất Hứa là Nước Trời. Trong đoàn hành hương, thay vì hòm bia Thiên Chúa chứa đựng manna, thì có bí tích Thánh Thể cùng đi, kèm theo hai ca đoàn: một bên là giờ kinh Phụng Vụ với 150 thánh vịnh, một bên là kinh Mân Côi với 150 kinh Kính Mừng. Hai ca đoàn ấy chủ yếu hợp lòng cùng Đức Mẹ dâng lên lời tán tạ Thiên Chúa qua bài tán tụng “Magnificat” trong giờ kinh Phụng Vụ ban chiều và đó cũng còn có thể xem là đường chỉ xuyên qua 150 hạt chuỗi kinh Mân Côi.
150 thánh vịnh là do Chúa Thánh Thần khởi hứng. Chuỗi hạt Mân Côi là do Đức Mẹ truyền ban. Cả hai hoà lại trong bài Magnificat, kết hợp với thánh lễ tạ ơn, mà dân riêng Chúa hằng ngày không ngớt dâng lên trước toà Thiên Chúa, chu toàn nhiệm vụ cốt yếu của thụ tạo đối với Đấng tạo dựng muôn trùng chí thánh, mà cũng là Chúa Cha vô cùng từ ái muôn đời đầy lòng thương xót; thờ lạy, cảm tạ, đền bồi, cầu xin nhân danh Chúa Giêsu Kitô, qua lời chuyển cầu của Đức Mẹ, để phá sạch tội phản loạn kiêu căng bạc tình của nguyên tổ. Nhờ đó mà mọi sự được tái lập trong trật tự hài hoà của ban nhạc tình yêu, xuất phát từ mầu nhiệm Ba Ngôi muôn đời dìu dắt bản thể. Nhờ bàn tay của Đức Mẹ nâng lên gần tầm Trái Tim Tân Khổ vẹn sạch, tất cả như một ống thu lôi đón hứng lấy lửa diêm sinh mà lẽ ra Thiên Chúa đã trút đổ xuống thành Sôđôma khổng lồ này là thế gian đang ngụp lặn trong hố sâu tội lỗi tràn ngập quá đầu…
Lần hạt Mân Côi là dám dấn thân vào đoàn quân chí nguyện của chiến dịch tình yêu, do Đức Mẹ là Nữ Vương trời đất hiệu triệu. Mẹ gọi chúng ta thưa “có con đây” và can trường tiến lên con đường hẹp của Thánh Giá là con đường dẫn vào Đất Hứa muôn đời vinh hiển, nơi mà hiện nay Chúa Giêsu và Đức Mẹ đã đi vào, dọn chỗ cho ta, đến ngày cánh chung Chúa trở lại đón ta vào dự tiệc cưới Con Chiên hoan lạc muôn đời. Amen.
