Biến cố Mẹ Têrêsa qua đời ngày 5 tháng 9 năm 1997 tại Calcutta bên Ấn Độ đã làm cho cả thế giới xúc động. Một người đàn bà vừa nhỏ vừa thấp không tới 5′ (tức chưa tới 1m50), với làn da nhăn nheo và bàn chân phải có sáu ngón, dáng người xem ra chẳng có gì hấp dẫn. Vậy mà con mắt thì sáng rực toát ra sức chinh phục và vẻ thu hút phát ra từ một tình thương yêu vô hạn. Sức gì lạ vậy mà với hai bàn tay trắng có thể lập một dòng tu thu hút trên 4500 nữ tu phục vụ “những người nghèo nhất trong những người nghèo” trên khắp thế giới? Đang khi nhiều dòng tu thiếu ơn gọi mà dòng của Mẹ càng ngày càng đông người bước theo. Sức gì lạ vậy mà từ Đức Thánh Cha cho đến những nhà lãnh đạo các quốc gia và các tôn giáo đều mến phục? Mẹ lãnh giải Nobel Hòa Bình năm 1979, và bao nhiêu danh dự khác nữa, nhưng với lòng khiêm tốn thẳm sâu. Mẹ lãnh thay cho những người nghèo khổ mà thôi. Cả nước Ấn Độ đa số theo Ấn Độ giáo mà lại tổ chức quốc táng cho một người nữ tu Công Giáo với danh dự cao nhất thì kể cũng lạ thật. Trước Mẹ chỉ có một người duy nhất không có trong phẩm trật chính quyền được vinh dự này là ông Gandhi vào năm 1948.
Lễ an táng vào sáng thứ bảy, 13 tháng 9. 1997 đã được tất cả những đài truyền hình lớn trên thế giới trực tiếp phát hình. Cả triệu triệu người theo dõi, ngưỡng mộ và tìm hiểu thêm về con người lạ lùng này. Mẹ có bí quyết gì khiến cho bất cứ ai đã gặp một lần rồi thì không thể nào đi con đường cũ được nữa. Mẹ thổi sinh khí tình yêu có sức thay đổi tất cả. Chính công nương Diana của nước Anh chết trước Mẹ một tuần lễ cũng đã được Mẹ cảm hóa tìm được hướng sinh hoạt mới sau những quằn quại về gia đình với hoàng tử Charles. Công nương Diana là một tín đồ Anh giáo mà khi liệm xác đã cầm cỗ tràng hạt mân côi do Mẹ Têrêsa tặng trong một lần gặp gỡ.
THỜI ĐIỂM GÌ?
Bên Âu Mỹ nhiều bà trong phong trào giải phóng phụ nữ đang tranh đấu cho quyền lợi đàn bà không để đàn ông bắt nạt. Đòi được quyền đi lính vào những trung tâm huấn luyện vốn chỉ dành cho đàn ông như Aberdeen ở Maryland để rồi lại sinh ra lắm chuyện lẩm cẩm trai gái lẫn lộn phải ra hầu tòa dài dài. Đòi được quyền làm linh mục chứ tại sao chỉ dành cho đàn ông thôi! Đòi được quyền tự do chọn lựa (pro choice) phá thai, vì cho rằng thân xác là của mình thì mình có quyền quyết định chứ! Thôi thì cứ loạn cả lên. Chẳng biết đâu là quyền to đâu là nép vế nữa. Các bà cũng làm bác sĩ, giáo sư đại học, ra ứng cử làm nghị sĩ, dân biểu, thống đốc tiểu bang, nào có kém gì ai. Tiện đà thì tranh luôn ai hơn ai kém trong gia đình. Ai là người phải nấu cơm và rửa chén. Đã có quyền cao quyền thấp thì cũng có việc sang việc hèn. Việc gì hèn thì bây giờ không thèm làm nữa, kể cả việc sinh con và nuôi con. Càng vào những năm cuối cùng của thế kỷ 20 thì bầu khí tranh đấu càng sôi động hơn. Đàn bà thích làm những việc đàn ông vốn làm. Cũng tại mọi người quan niệm đó mới là những việc lớn, và làm như vậy thì mới gọi là làm lớn.
Mẹ Têrêsa lại trở thành một dấu chỉ lật ngược, và mới đúng là thời điểm, là biểu tượng của con người vào thiên niên kỷ này. Công nương Diana đã bước theo lối của Mẹ. Hai người đàn bà qua đời tiếp nhau trong vòng một tuần lễ đã đảo lộn quan niệm vốn chế ngự con người, đảo lộn mọi giá trị và mọi ước lệ về nét đẹp người đàn bà, về chỗ cao chỗ thấp, làm lớn làm nhỏ. Thái độ xa cách và lạnh lùng của hoàng gia Anh đã khiến dân chúng phản ứng ngược lại. Và đó là thời điểm. Con người ngày nay chán cái vẻ cao cả làm ra vẻ quyền quí một cách gượng ép mất tình người. Và người ta bắt đầu đi tìm cái chân thật, từ những gì nhỏ bé xây dựng tình người hơn là dùng thế lấn lướt. Một bàn tay của công nương Diana vỗ về những đứa trẻ mồ côi, ấp ủ những đứa bé tàng tật, lăn lội nơi xóm thợ hầm mỏ nghèo túng… thì có giá trị hơn ngàn lần những huân tước cung vua. Nữ hoàng Elizabeth đã hủy bỏ tước hiệu “Her Royal Highness” của Diana, thì dân chúng đồng loạt tôn vinh Diana là nữ hoàng muôn con tim…
MỘT NHÃN QUAN MỚI HỢP THỜI ĐIỂM
Thế giới đang tìm nơi Mẹ Têrêsa một nhãn quan hoàn toàn đổi mới cho thời hậu hiện đại này. Nhãn quan về xây dựng tình người hơn là những đập đánh giành giật hơn thua của thế kỷ 20 đầy bạo động và hận thù. Đúng như cái nhìn và cái thấy của nhà khoa học và thần học Teihard de Chardin: mấy ngàn năm trước đây, nhân loại lần đầu tiên khám phá ra lửa. Việc khám phá này đã cứu sống nhân loại khỏi bị tiêu diệt vì chết lạnh. Rồi một ngày kia, nhân loại sẽ khám phá ra lửa tình yêu. Lửa này sẽ cứu thoát con người khỏi bị tiêu diệt hoàn toàn.
Và Mẹ Têrêsa đã thể hiện nhãn quan này bằng những việc nhỏ bé xây lại được tình người, khám phá ra lửa tình. Bí quyết thật giản đơn mà cả thế kỷ qua con người quên bẵng đi. Chính Mẹ Têrêsa đã “bật mí” con đường kỳ lạ nhưng lại đã nằm sẵn trong tầm tay mỗi người. Chỉ cần dám bắt đầu thôi.
” Khi có người bảo tôi rằng các chị dòng chẳng biết làm chuyện gì lớn lao cả, mà chỉ biết làm những chuyện âm thầm nhỏ bé thôi, thì tôi đã trả lời: ngay dù các chị chỉ giúp được một người thôi thì cũng được rồi; Chúa Giêsu sẵn sàng chết cho một người, cho một tội nhân cũng đủ.”
” Chúng tôi cảm thấy công việc chúng tôi đang làm chỉ là một giọt nước trong biển cả. Nhưng tôi nghĩ nếu giọt nước không có trong biển cả thì biển cả sẽ hụt đi vì thiếu một giọt nước đó. Tôi không thích cái kiểu làm chuyện lớn. Đối với chúng tôi, điều quan trọng là từng người một. Để thương yêu một người thì cần phải đến gần người ấy được. Nếu chỉ chờ ở con số thì sẽ bị mất hút theo con số, và sẽ chẳng bao giờ diễn tả tình thương và kính trọng đối với người ấy được. Tôi chủ trương một người đến với một người; đối với tôi, mỗi một người đều là hiện thân Đức Kitô, mà chỉ có một Chúa Giêsu thôi. Người đó phải là người duy nhất trên thế gian trong giây phút đó.”
” Các nữ tu Bác Ái chỉ làm những chuyện nhỏ bé ở New York: giúp đỡ trẻ em, thăm viếng người cô đơn, bệnh tật, những người bị bỏ rơi. Chúng tôi nhận ra rằng bị bỏ rơi là một bệnh kinh khủng nhất. Đó mới là sự nghèo đói mà chúng tôi đang thấy quanh đây. Ở một trong những nhà mà các chị dòng thăm viếng, có một người đàn bà sống một mình mà chết nhiều ngày rồi người ta mới biết do mùi xác thối bốc ra. Dân chúng chung quanh không biết tên bà là gì.”
TIN VUI BÍ QUYẾT MUỐN LÀM LỚN
Khi thấy các môn đệ tranh luận xem ai là người lớn nhất, Chúa Giêsu đã “bật mí” cho các ông một bí quyết xem ra rất ngược đời, nhưng đây mới thực là phương pháp hữu hiệu: “Ai muốn làm lớn nhất thì hãy tự làm người nhỏ nhất và làm đầy tớ mọi người”. Rồi Ngài đem một em bé lại đặt giữa các ông, ôm nó mà nói với các ông rằng: “Ai đón nhận một trong những trẻ nhỏ như thế này vì danh Thầy, tức là đón tiếp chính Thầy.”
Mẹ Têrêsa đã thực hiện phương pháp của Chúa. Đó là cách đắc nhân tâm số một khám phá ra lửa tình, xây lại được tình yêu. Và lạ thay, dưới mắt trần gian, Mẹ được danh dự nhất. Quả thật, Mẹ Têrêsa đã được coi là là người đàn bà đẹp nhất thế kỷ, là một mẫu điển hình của thời hậu hiện đại sau những khủng hoảng về căn tính của người đàn bà. Mẹ chỉ làm toàn chuyện nhỏ và muốn làm một người nhỏ nhất mà lại được coi là người lớn nhất. Đây là điềm thời đại với Tin Vui đúng lúc. Và Mẹ muốn nhắn gửi từng người: hãy bắt đầu ngay hom nay, thực hiện bí quyết này ngay trong gia đình mình, bằng một nụ cười yêu thương.
” Một số người tới Calcutta, rồi trước khi ra về đã xin tôi: “Xin nói cho chúng tôi một điều có thể giúp chúng tôi sống tốt hơn”. Và tôi đã nói: “Hãy mỉm cười với nhau; hãy mỉm cười với vợ mình, với chồng mình, với con cái mình, và mỉm cười với người khác, bất luận là ai. Điều đó sẽ giúp bạn thấy tình thương yêu lớn lên”. Và họ còn hỏi tôi: ” Bà có chồng chưa?” Tôi trả lời: “Có rồi chứ, và tôi cũng cảm thấy đôi khi khó mà mỉm cười được với chồng tôi là Đức Giêsu.” Mà thật vậy, Đức Giêsu xem ra cũng rất khó nết, và khi Ngài khó nết thì chỉ cần tặng Ngài một nụ cười tươi thì cũng đẹp lắm rồi.”
Đường lối của Mẹ rất đơn giản: Bắt đầu ngay đi. Từng việc một. Việc này rồi tới việc kia. Bắt đầu từ gia đình, nói một lời dễ thương với con cái, với chồng, với vợ. Bắt đầu giúp đỡ một người trong cộng đoàn. Bắt đầu làm bất cứ việc gì, một việc gì đẹp cho Chúa. Làm việc đang làm với tâm hồn vui tươi. Người đang hấp hối dưới gầm cầu là chính Chúa Giêsu ẩn hình. Mỗi lần gặp Chúa Giêsu, hãy mỉm cười với Ngài. Mẹ đã từng nói với các chị dòng:
“Nếu chúng con không muốn mỉm cười với Chúa Giêsu, thì chỉ có cách gói đồ mà đi về thôi.”
Lm. Dũng Lạc Trần Cao Tường
