“Đôi mắt sáng, là Hành tinh lóng lánh,
“lúc sương mù, ai thở để sương tan.”
(Dẫn từ thơ Nguyên Sa)
Ga 18: 33-37
Mắt rực sáng, là ánh nhìn của Đức Chúa, Vua vũ trụ. Vua, là tước hiệu mà thánh sử đã gọi Chúa, như trình thuật hôm nay còn dẫn chứng.
Trình thuật hôm nay, kể về Vua Vũ trụ, một danh xưng bị người đời phản bác, khó chấp nhận. Thời của Chúa cũng thế, danh xưng này cũng bị mọi người nghịch chống, cũng không kém. Bởi, chính Đức Kitô cũng chưa đạt thành tựu với danh xưng này. Ngài tuy đã chữa lành rất nhiều người, nhưng những người được Ngài chữa, sau này cũng lại ốm đau, âu sầu đến nỗi chết.
Ngài vực cho Lazarô trỗi dậy từ cõi chết, nhưng sau đó, chính ông cũng chết và được an táng. Xác phàm của ông cũng rữa tan, như mọi nguời. Đức Kitô nuôi sống hằng hà sa số những người đi theo Ngài, bằng những cá và bánh. Nhưng, ăn no rồi, chúng dân sau đó lại cũng đói, chẳng còn cá và bánh hoặc thứ gì để hôm sau còn ăn. Chúa xua đuổi người buôn tiền khỏi đền thờ, nhưng sau đó, họ cũng trở về chứng nào vẫn tật nấy.
Dù sao đi nữa, Chúa đã có cơ hội thực hiện kế hoạch cứu độ Cha giao, ngày Lễ Lá. Cưỡi lừa vào thành thánh của vua quan người phàm, Ngài được quần chúng tuyên dương chúc tụng như Vua cha để biến đổi trần thế. Lễ Vượt Qua hôm ấy, ra như có cuộc nổi dậy đòi dân chủ, rất lớn lao. Ngài đạt số lượng người theo chân sủng ái. Đạt, cả tính chất thực thi uy quyền do Ngài tạo. Lịch sử Ngài làm, cũng sáng rực mười phương nếu Ngài chấp nhận quyền uy phàm trần, do con người đề xuất để trị vì Giêrusalem, Giuđêa và Galilê nữa. Nếu chấp nhận, Ngài sẽ được coi như Vua Do thái.
Tuy thế, Ngài vẫn khước từ mọi thứ do người phàm đề nghị; để rồi, thần dân Do thái lại trở mặt bắt giữ, kết tội rồi còn ra án, hành hình và đóng đinh Ngài vào thập giá như tội phạm. Tổng trấn Philatô là người có tiếng nói cuối cùng để tha tội hoặc ra lệnh đóng đinh Ngài vào thập tự. Chính Chúa đã cam kết với đám quân binh rằng: Ngài là kẻ mà họ kiếm tìm để đưa ra toà. Và, trước mặt Thượng tế cùng chúng dân, Ngài chẳng hề run sợ, cũng chẳng giấu diếm hành tung Ngài xử sự như khi trước. Không chống tội. Chẳng biện bạch. Ngài giáp mặt quyền lực trong tư thế đồng đều, và hơn cả vua quan lãnh chúa ở trần gian nữa.
Nhìn kỷ lục Ngài đạt về mọi địa hạt, thì Vua vũ trụ còn hơn vua quan lãnh chúa cũng rất nhiều.
Về sức khoẻ, Ngài cổ võ chế độ ăn kiêng có qui củ. Khuyến khích mọi người luyện tập đều đặn bằng động thái quân bình, rất đúng cách. Ngài thường xuyên thăm viếng các bệnh nhân hiểm nghèo và khuyên mọi người trị thuốc, ăn kiêng chứ đừng chờ phép lạ.
Về sự sống, Ngài hứa hẹn một cuộc sống không đớn đau, nhưng sẽ vui sống suốt đời. Và tuổi thọ của người biết lắng nghe và giữ Lời Ngài, không kéo dài như người đời vẫn tự hào, nhưng tuyệt đối không thua kém chất lượng hoặc phải ngồi xe lăn, để sự chết đem đến nhiều doạ dẫm.
Về sự thật, Ngài minh định mọi sự sẽ được đưa lên mái nhà, để mọi người còn biết. Thành ra, các dữ kiện, nhu cầu cùng tranh luận có bằng chứng và xác suất để thắng mọi cuộc tranh tụng trước toà mà chẳng ngại ngần sợ gì nhóm đối lập vẫn cãi tranh. Nhưng ngày nay, người người vẫn cần ý kiến lẫn lời tư vấn từ những người mệnh danh là cố vấn mọi sự mà chẳng có gì bảo đảm mình có thể thắng kiện. Thành thử, trong mọi chuyện vẫn luôn cần sự thật, và lặng thinh vẫn không hẳn là tình đã thuận.
Về công bằng, Ngài vẫn muốn mọi người được san sẻ đồng đều dù không chắc. Không chắc rằng mình có thể tiến về phiá trước hoặc sẽ tụt lại phía đằng sau. Hoặc, cả những người vận động tiền bạc hoặc tìm cách sắp xếp để được phục vụ. Nhưng Chúa lại vẫn khác. Ngài chủ trương công bằng chính trực theo nghĩa: cứ cho hết những gì mình có, dù kết cuộc có thể dẫn mình về chốn nghèo nàn/tồi tệ, trong khi người khôn lanh lại cứ trổi vượt để giành phần nổi bật và dìm người xấu số xuống vực sâu.
Về lịch sử, Ngài thay đổi cả lịch sử, như ta biết. Lịch sử Ngài đem đến, là biết xây dựng công lý, tự do và an bình cho mọi người, dù phải hy sinh. Dù, người khác vẫn hưởng lợi ngay trước mũi. Dù, thấy mình thất bại hoặc trở thành nạn nhân với đôi chân trần, bẩn nhơ, bại trận.
Về quyền lực, Ngài không mấy thích thú với quyền bính thế trần có quyền sinh quyền sát quyết cho ai ở tù, ai tự do. Người no đủ, người ốm o, thiếu thốn. Ai bị hành quyết, ai được tuyên dương. Ngài vẫn chủ trương yêu thương, chữa lành mà không quyền bính thế trần nào dám đem đến cho mọi người, để tất cả lại ra sẽ đi trong tự do ngõ hầu sinh sống có phúc hạnh, mừng vui, êm ấm.
Về tư cách của vua quan/lãnh chúa, Đức Kitô Vua vẫn muốn mọi người vui hưởng sức khoẻ, tự do, có công lý và sự thật, rất lịch sử. Có quyền bính tư riêng để mình có thể tự định đoạt cho cuộc đời của mình theo cung cách Chúa từng dạy. Vua Vũ trụ, nay chủ trương khác với vua quan ở đời về mọi sự.
Chủ trương của Ngài, luôn đặt nặng phần san sẻ tình thương-yêu, giùm giúp hết mọi người, chứ không chỉ vun xới quyền bính thu về chỉ một người, dù người ấy có tài ba/lỗi lạc cũng thế thôi. Rõ ràng là, chính trị cũng như ý-thức hệ của Ngài, khác những gì vua quan ở đời chủ trương. Ý thức hệ và chính trị của Vua Vũ trụ lại chỉ đặt nặng vào thực tại cuộc sống đích thực, như Ngài vẫn thực hành.
Sự thực mà Vua Vũ trụ tặng cho mọi người lại là chính Ngài. Vua Cha đích thực chẳng cần vương trượng, hoặc triều thiên vàng ánh những kim cương. Sự thực mà Vua Cha đặt nơi Ngài, chỉ gồm mỗi triều thiên gai, gậy gỗ, long bào cũng chỉ mỗi áo thụng sắc mầu tím ngắt/sầu buồn, nhiều bách hại. Chứ nào mũ áo, long bào lóng lánh vàng bạc hoặc trân châu đắt giá.
Đọc tiểu sử của Chúa, người người thấy Ngài chẳng giống vua quan lãnh chúa ở đời. Vẫn lạ thường, nghịch lý, nhưng lại theo cung cách rất mới mẻ. Cung cách của bậc vua cha cả trời đất rất vũ trụ chỉ đem lại lối sống rất mới mẻ, mà thôi. Ngài là Vua Cha theo cung cách rất mới. Cung cách của các đấng cam chịu khổ ải, bức bách, chứ không đòi tên tuổi, danh xưng, lẫn tiếng tăm.
Danh xưng, làm Vua Do thái, như người La Mã đã ban cho Hêrôđê, vào thời đó. Trong khi đó, vua quan phàm trần như Hêrôđê lại chỉ biết xây đền đài hầu thờ bái thần linh rất phàm trần. Đền thờ của vua quan trần thế, là chốn đông lạnh nhằm chôn cất đấng bậc trên cao rồi tôn làm hoàng đế, để rồi sẽ đưa lên bàn thờ mà sùng bái. Chốn bái thờ lạnh tanh ấy, là câu lạc bộ đủ mọi thú vui để hưởng lạc có vườn rộng, đồi cao. Có cả sân khấu để vui chơi, cộng với sảnh đường nghênh tiếp bậc vĩ nhân, hoặc đấng bậc vị vọng chốn quan quyền.
Đức Giêsu Kitô là Vua Cha, lại rất khác. Ngài cũng ở chốn cao sang, nhưng là đồi Calvary giống hệt hộp sọ, được thuê từ kẻ vô danh tiểu tốt, chốn hành hình. Núi “Sọ” Ngài trị vì khi sống đã chẳng rềnh rang, lúc chết lại cũng âm thầm, thật bạc bẽo. Vua quan ngoài đời khi chết còn có quan tài dát vàng chạm trổ đặt ở trên bệ để mọi người xì sụp cúng kiến. Vua Cha Vũ trụ chẳng có đến áo quan, vẫn trơ trụi treo mình trên thập giá, ở rất xa đền đài vua quan, nhiều khoảng cách.
Tuy là thế, duy nhất chỉ một vị vua mới có khả năng trỗi dậy từ cõi chết. Vị vua đó, không là vua quan chốn phàm trần, hoặc ai đó. Chỉ mỗi Vua Cha cả vũ trụ, tuyệt đối không giống vua quan phàm trần, ở điểm: khi sống, Ngài không có chốn gối đầu; và lúc chết, Ngài cũng chẳng có quan tài tử tế để chôn cất. Nhưng Ngài ngự trị cùng khắp vũ trụ và ở lòng người. Vũ trụ của Đức Kitô Vua, nay ngự trị mãi chốn vĩnh hằng, chẳng ai sánh tày, ganh đua, giành giựt.
Hiểu rõ tình của Vua Cha là như thế rồi, ta lại sẽ hát lên lời ca vang còn đó rất thi tứ:
“Đôi mắt sáng, là hành tinh lóng lánh.
Lúc sương mù, ai thở để sương tan.
Ai cầm tay cho đỏ má hồng em,
Ai thở nhẹ, cho mây vào trong tóc.”
(Nguyên Sa – Cần Thiết)
Cần thiết, quyết rất cần để hành tinh lóng lánh đôi mắt sáng. Sáng cả vào lúc sương mù, khi người người ngợi ca Vua vũ trụ. Vua, của hồn người ta “cầm tay nhau cho đó má hồng”, rồi “thở nhẹ cho mây luồn vào trong tóc, chốn tâm can của mọi người. Trong đời.
Lm Nguyễn Đức Vinh Sanh
Mai Tá luợc dịch
