“Dân này kính Ta ngoài môi miệng, nhưng lòng chúng ở xa Ta”.
Kính thưa Anh Chị em,
Thật là nghiệt ngã, qua Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu một lần nữa nói lên ‘một sự thật rất khó nghe’ mà những người biệt phái cần phải nghe. Dẫu điều này hẳn sẽ tạo thêm sự căng thẳng; thế nhưng, Chúa Giêsu vẫn phải khẳng định một cách ‘trần trụi’ cho họ rằng, họ là những kẻ giả hình, những kẻ mà Isaia nói đến, “Dân này kính Ta ngoài môi miệng, nhưng lòng chúng ở xa Ta”.
“Lòng chúng ở xa Ta”, đó là lời thở than của một Thiên Chúa muôn trùng cao cả, Đấng dựng nên muôn loài; trong đó, con người là đỉnh cao của tạo thành, “Thiên Chúa dựng nên con người giống hình ảnh Người”. Và vì yêu thương Thiên Chúa đã trao cho nó toàn quyền bá chủ muôn loài, bài đọc Sáng Thế hôm nay đã cho thấy điều đó; sách Khôn Ngoan cũng viết, “Chúa dùng Lời Chúa mà tác thành vạn vật, dùng sự khôn ngoan mà cấu tạo con người… Để con người làm chủ mọi loài Chúa dựng nên, mà sống sao cho thánh thiện công chính, mà chỉ huy cả vũ trụ này”. Vì thế, lẽ ra Thiên Chúa phải được con người tôn thờ và yêu mến “hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn và hết sức lực”; và lẽ ra, ai ai cũng phải thưa lên rằng, “Lạy Chúa, lạy Chúa chúng con, lạ lùng thay danh Chúa khắp nơi hoàn cầu!” như lời Thánh Vịnh đáp ca hôm nay tuyên xưng, thì đàng này, Người chỉ được kính tôn ngoài môi miệng; đó là một sự thật, dẫu là ‘một sự thật rất khó nghe’.
Xót xa thay! Chúa Giêsu đang nói sự thật ‘khô khốc’ ấy cho các nhà lãnh đạo tôn giáo thời Ngài. Qua Isaia, Thiên Chúa nói lên bốn điều: ‘Những người này tôn vinh Ta bằng môi miệng; trái tim họ xa Ta; họ tôn thờ Ta một cách vô ích; họ trình bày luật lệ phàm nhân, họ thêm thắt, vẽ bày, như thể chúng là của Ta’. Vậy nếu ‘sự thật’ đạo đức giả này được những người biệt phái đón nhận và họ biết hoán cải thì điều gì sẽ xảy ra? Chúa Giêsu sẽ nói sao về họ một khi họ được biến đổi? Có lẽ Ngài sẽ nói thế này, ‘Sự tôn thờ của các ngươi đối với Thiên Chúa thật là thánh thiện vì các ngươi đã thực sự đón nhận ý muốn thiêng liêng của Người; lời ngợi khen các ngươi trao về Chúa phát xuất từ một đôi môi chân thành, một tấm lòng thuần khiết kính tin và mến yêu’.
Lời Chúa hôm nay cho thấy hai điều. Trước hết, lề luật được coi là ý muốn của Thiên Chúa, nó phải trở thành cơ sở và nền tảng cho đời sống chúng ta; yêu mến là linh hồn của lề luật. Thứ đến, việc đón nhận lề luật và ý muốn cụ thể của Thiên Chúa sẽ làm cho sạch trong, giải phóng chúng ta khỏi mọi ràng buộc vụ hình thức vốn thường được thêm thắt hay giải thích cốt theo chiều hướng có lợi cho một số người, kể cả những lợi ích thiêng liêng như tỏ ra mình là người đạo đức. Được như thế, Thiên Chúa sẽ được phụng thờ bằng cả trái tim chân thành của những ai yêu mến Người, họ sẽ trào tuôn lời ngợi khen Người qua lời nói và hành động của mình.
Năm 1886, Karl Benz đã lái chiếc xe hơi đầu tiên qua các đường phố ở Munich, Đức. Ông đặt tên cho chiếc xe của mình là Mercedes Benz, theo tên con gái ông, Mercedes. Chiếc máy này khiến các chủ xe ngựa tức giận; nó sắp lấy mất thị trường vận chuyển của họ. Vì thế họ hối lộ và vận động một số người tạo sức ép với các quan chức; viện cớ nó ồn ào, khiến trẻ em và ngựa sợ hãi. Dưới áp lực, các quan chức địa phương lập tức thiết lập một giới hạn tốc độ cho “cỗ xe không ngựa kéo” này là 5km / một giờ trong thành phố; và 11km / một giờ ngoài thành phố. Benz biết, ông không bao giờ có thể phát triển thị trường xe của mình và cạnh tranh với ngựa nếu phải chạy theo tốc độ đó. Ngày kia, ông mời thị trưởng thử xe; thị trưởng đồng ý. Benz đã sắp xếp một người bán sữa với chiếc xe của y trên một con phố; khi Mercedes Benz và thị trưởng lái xe tới, người bán sữa quất con ngựa già vượt qua xe của họ. Thị trưởng tức giận, yêu cầu Benz vượt xe sữa. Kế hoạch đã thành công! Benz xin lỗi vì đã không vượt; ông nói, “Dẫu luật tốc độ thật vô lý, nhưng ông không được phép chạy nhanh hơn”. Không lâu sau, luật đã được thay đổi.
Anh Chị em,
Mỗi chúng ta hiện hữu không do tình cờ, “Mỗi người là kết quả suy tư của Thiên Chúa” như Đức Benedicto 16 nói, Thiên Chúa ước mơ con người nên giống hình ảnh Người: công chính, thánh thiện mà chỉ huy cả vũ trụ này. Như những quan chức Munich, con người đã vụ luật, thêm luật, bớt luật, sử dụng luật để đối xử với nhau và hành xử cả với cả Thiên Chúa. Vì lề luật loài người, Chúa Giêsu đã chết tức tưởi ô nhục trên thập giá; đây quả là ‘một sự thật rất khó nghe’.
Chúng ta có thể cầu nguyện,
“Lạy Chúa, cám ơn Chúa vì chính vào thời điểm năm cùng tháng tận, Chúa đã đánh vào trái tim con ‘một sự thật rất khó nghe’ để con biết thay đổi. Xin ban cho con bước sang năm mới, với một quyết tâm mới: sống thánh thiện, công chính mà chỉ huy vũ trụ này theo như ý của Ngài”, Amen.
(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)
