Hết mọi việc xảy ra ở đời, to hay nhỏ, trọng hay hèn, không việc nào là không do Thánh ý Chúa khiến nên, hoặc ít ra tha phép cho xảy đến. Bạn đừng quên điều này: Phàm việc gì Chúa đã cho xảy đến thì tất nhiên là sáng danh Chúa, và làm ích lợi cho ta, không xác thì hồn, nhất là hồn. Với cặp mắt cận thị, chúng ta chỉ thấy những cái xẩy ra trước mắt, và ngay những truyện xảy ra trước mắt, nhiều khi chúng ta cũng thấy lầm. Người ta đã thí nghiệm: Một cái gậy cắm xuống hồ, chúng ta có cảm giác là chiếc gậy gẫy ở giữa… Nhưng lại gần nhắc chiếc gậy lên, chúng ta thấy nó thẳng như thường.
Chúng ta lại chỉ thấy và chỉ tìm những cái lợi nhãn tiền, trước mắt, mà quên những cái lợi sâu xa hơn, cao cả hơn. Một người học trò, vì thích chơi nên đã bỏ học; anh ta quên rằng, nếu cứ thế thì rồi đây thi sẽ hỏng, và sẽ gặp nhiều điều phiền muộn khác nữa. Trong nhiều việc, chúng ta cũng chỉ như anh học trò ngu muội ấy.
Còn Chúa, thì Chúa thấy mọi sự. Trước mặt Chúa không có gì là trước, là sau, Chúa thấy luôn một lúc hết mọi việc xảy ra trong vũ trụ này, việc đã xảy ra, việc đang xảy ra và sẽ xảy ra. Đàng khác, Chúa lại là Đấng thương yêu ta vô cùng, không khi nào Chúa muốn làm hại làm khổ cho ta, nhất là những người con riêng Chúa, nghĩa là những linh hồn trung thành với Chúa. Nhất là Chúa quan tâm đến ích lợi đích thực thiêng liêng của ta, hơn những cái lợi hiện tại vật chất, nhiều khi chỉ có hại cho linh hồn.
Vậy hỡi Bạn, Bạn cũng vào số những linh hồn trung thành làm tôi Chúa, thì can gì Bạn sợ Chúa làm khổ cho Bạn? Từ nay mỗi khi Bạn thấy Chúa làm những việc trái mắt Bạn, Bạn hãy nhớ lại: Tầm con mắt tôi rất ngắn; còn Chúa Chúa thấy xa, tôi chỉ thấy cái lợi trước mắt và nhiều khi là những cái có hại, còn Chúa, thì Chúa xét nhất là những cái lợi đời đời của tôi. Ấy là tôi chưa nói đến nhiều cái lợi vật chất đời này mà tôi không ngờ.
Cô Marguerite de Cortone (Magarita Cóc-ton), trong thời niên thiếu, có tình cảm với một người thanh niên. Một lần nàng không tìm được người yêu, nhưng thấy con chó của chàng cứ đến quanh quẩn bên nàng luôn. Nó rên những tiếng thảm thiết và cắn lấy gấu áo nàng lôi đi. Magarita theo con chó. Đến một đống lá, con chó lấy chân gạt lá ra và sủa rất dữ. Magarita lại gần. Cái gì vậy? Nàng thấy xác tình nhân đã có mùi và bắt đâu rữa. Hai giọt lệ từ từ lăn trên má, không mấy chốc những giọt nước mắt đau đớn ấy đã biến thành những giọt nước mắt ăn năn.
Nàng tự nhủ: “Đồ điên dại, đây là vật mày đã quý hơn Chúa”.
Cảnh tượng đau đớn ấy đã đổi lòng nàng. Từ ấy người ta thấy nàng ăn mặc rách rưới, đứng ở cửa thành, vẫn còn đầy nhưng vết tích tội lỗi của nàng, và xin những khách qua lại tha lỗi. Sau cùng nàng đã làm thánh.
Ông Chateaubriand (Sa-tô-ri-ăng) có thuật lại những nỗi thống khổ do cái chết của mẹ ông gây nên. Nhưng ông lại thêm rằng: “Tôi đã khóc, và tôi đã tin”. Nước mắt khóc mẹ, đã đem đức tin trả lại cho nhà thi hào Chateaubriand.
Vua Phê-đê-rich, vua nước Phổ, đã tính rằng mỗi năm chim sẻ làm thiệt hại đến hai triệu đấu lúa trong cả nước. Để đỡ thiệt hại, vua truyền thưởng những ai giết được một con chim. Toàn dân thi đua bắt sẻ. Không mấy tháng, trong nước không còn một con sẻ nào. Nhưng năm sau, sâu róm và cào cào làm hại hết cả mùa màng. Vua liền ra lệnh không được giết sẻ nữa.
Cách đây ít năm, một người Anh muốn sang Mỹ. Chính lúc xuống tàu, người ấy ngã gẫy chân… nên phải bỏ việc du lịch. Các bạn đến chia buồn với anh ta. Nhưng anh ta nói: “Những cái Chúa làm, là những cái tốt cả.” Hôm sau người ta được tin, chiếc tàu ra khơi hôm trước, đã bị đắm, và hành khách chết hết.
Trong truyện các Thánh tu hành có thuật lại tích này. Có một nhà nông, được hạnh phúc hơn các bạn. Người ta hỏi anh ta tại sao. Anh ta đáp: “Lạ gì, là vì tôi muốn giời thế nào, thì được như thế” – Họ đáp: “Không thế được” – Nhà nông nọ giải thích: “Thật thế. Vì tôi chỉ muốn những cái Chúa muốn… bởi vậy lúc nào Chúa cũng cho tôi được mùa như tôi muốn”
Ông Chouvaloff (Su-va-lóp), một vị tướng Nga rất thời danh, một hôm đi từ nước Nga đến đất Ý. Ông ta giàu, ông ta trẻ, ông ta có nhiều bạn, ông ta có người vợ gồm đủ tứ đức, và hai đứa con xinh như mộng. Ông có đủ hết các thứ hạnh phúc, chỉ thiếu cái hạnh phúc được biết Đạo thật. Đau đớn thay, người vợ trẻ ấy bỗng đã rời vòng tay thân ái của ông, bước sang kiếp khác. Trong mấy phút, ông thấy tất cả tòa nhà hạnh phúc của ông đổ sụp. Từ nhỏ, không khi nào ông cầu nguyện, thế mà lần này ông đã quỳ gối gần quan tài vợ. Và ông đã tin.
Biết bao lần Chúa xử như thế. Chúa đến với người ta tay cầm gươm. Chúa đâm thẳng vào tim. Người ta ngã quy, tim bị thủng, nhưng lòng hóa trong hơn, mắt đầy nước, nhưng cuộc đời đầy công nghiệp, bị bóc lột hết cả các thứ hạnh phúc khói mây, nhưng lại được thừa hưởng hạnh phúc bất diệt.
Vậy Bạn hãy nhắm mắt mà theo ý Chúa, Chúa đã phán: “Tất cả các sợi tóc trên đầu chúng con đã được đếm cả” [39] nên không sợi nào rơi xuống ngoài thánh ý Chúa được. Huống hồ những việc to tát như việc thế giới lộn xộn, chiến tranh tàn khốc, việc phải tản cư đang lúc gia đình vui vẻ xum họp, rồi sống bơ vơ lạ người lạ cảnh, với hai bàn tay trắng, mắt phải nhìn những cảnh thương tâm tai phải nghe bao tiếng than thở não nuột… vợ bắc chồng nam, con mồ côi cha, vợ mất chồng. Tất những cảnh ấy không thể ra ngoài Thánh ý Chúa được. Bạn đừng trách cái này cái khác, đừng đổ lỗi cho người này người nọ. Không, không tại cái gì, không tại người nào, hay có tại cái gì, người nào, thì cái ấy người ấy cũng phải do Chúa khiến truyền, hoặc tha phép. Chúa đã muốn thế, thì Bạn không khỏi kêu ca lẩm bẩm, trách cái này, giận người kia. Trách như thế, giận như thế, tức là Bạn liều mình trách Chúa, giận Chúa là Đấng đã khiến, hoặc đã tha phép cho truyện ấy xẩy ra. Bạn hãy cúi đầu lĩnh nhận thánh giá Chúa gửi đến cho. Bạn phải tỏ cho người quanh Bạn thấy rằng: Bạn tập đi đường nhân đức đã cứng cát; cho họ hiểu rằng: đối với Bạn: Sự khó chỉ là con đường đưa đến cõi thánh thiện.
Bạn hãy than thở cùng Chúa: “Lạy Chúa, con xin vâng theo Thánh ý Chúa. Chúa muốn bao nhiêu, con xin muốn bấy nhiêu. Xin Chúa giúp con chịu khó cho nên. Con xin chịu khó để đền tội con, để tỏ lòng con vâng phục Thánh ý Chúa, và để cứu các linh hồn… Lạy Chúa con đã có lời giao… 3652 linh hồn… con nhất định không bỏ lỡ cơ hội nào mà không chịu khó để làm theo ý ấy. Lạy Chúa, con cần gì phải tìm sự khó tận đâu xa, các sự khó Chúa gửi đến, là những sự khó làm ích cho con hơn cả, vì không phải những sự khó con tự chọn, con đã không chọn thì chắc con không lầm. Con xin vâng theo Thánh ý Chúa. Có lẽ sự khó này sẽ kéo thêm sự khó khác… Nhưng con không xét gì nữa, con chỉ xét rằng đó là Thánh ý Chúa thì con cứ vâng theo, Chúa muốn nó ra thế nào tùy Thánh ý Chúa”.
Một lời than thở cùng Chúa như thế trong khi Bạn chịu đau đớn thì đẹp lòng Chúa hơn Bạn ăn chay một tuần lễ, hơn Bạn ngồi trong nhà thờ đọc kinh từng mấy giờ, nhưng chỉ là những việc làm theo ý Bạn, và nhiều khi những việc lành tự ý chọn ấy, lại là dịp tho Bạn tự phụ cậy mình… Nhưng khi Bạn vâng theo Thánh ý Chúa, Bạn không phải là Bạn nữa, Bạn đã nên như Chúa, vì Bạn đã đem ý riêng của Bạn hợp nhất cùng Thánh ý Chúa.
Một lần Chúa phán với thánh nữ Magarita Maria rằng: “Đôi khi vì vâng lời mà nhận lấy những cái dễ chịu cho xác, còn quí hơn làm những việc hãm mình đền tội khác thường nhưng là làm theo ý riêng”.
Hai người yêu nhau thật, thì lo cho hai ý muốn nên một. Người này muốn cái gì, người kia cũng muốn cái ấy. Bạn hãy xét lại vài việc cỏn con xảy ra trong đời tình cảm của Bạn, Bạn sẽ thấy, vì đó là tính cách của tình yêu. Hai ý muốn nên một; nhiều khi phải ép mình để muốn cái người kia muốn. Nhưng chính vì ép mình để muốn những cái người yêu muốn, mà tình yêu thêm khắng khít bền chặt. Không thể yêu cho thực tình, mà không hy sinh. Tình yêu không hy sinh, là một thứ tình yêu ngoài miệng, nếu không thật là giả dối.
Tôi chắc Bạn mến Chúa thực tình, chứ không phải chỉ mến ngoài miệng. Vậy thì Bạn hãy can đảm mà chịu những sự đau khổ Chúa gửi đến cho Bạn. Một sự đau khổ chịu cho nên thì đẹp lòng Chúa hơn trăm nghìn lời than thở sốt sắng, hoặc trăm nghìn việc đạo đức làm khi tâm hồn thư thái, và được tràn ngập sự yên ủi.
Thánh Phanxicô Năm Dấu, lúc bị bệnh tật, vẫn giữ được bộ mặt vui tươi. Có một thầy khuyên Ngài nên xin Chúa cho khỏi bệnh. Thánh nhân liền đáp: “Cũng vì ngây thơ mà thầy nói thế, nếu không, tôi sẽ không cho thầy đến thăm tôi nữa”. Thánh nữ Gertrude (Giê-tu-đê) mỗi ngày nguyện 365 lần lời này: “Vâng theo Thánh ý Chúa”. Một lần Chúa cho Bà chọn trong hai việc, một là khỏe, hai là ốm. Bà đáp lại: “Lạy Chúa, con ước ao hết lòng hết sức, không phải Chúa làm theo ý con, nhưng Chúa hãy làm theo ý Chúa”.
Thánh Félix de Cantalice (Phi-li-xê người thành Can-ta-li), là một vị Thánh hoàn toàn tuân theo Thánh ý Chúa. Lúc nào người ta cũng thấy Ngài vui tươi. Miệng Ngài thốt luôn lời: “Deo gratias”: Tạ ơn Chúa. Bởi vậy các trẻ em thành La-mã, mỗi khi thấy Ngài còn xa, chúng đã chạy đến mà reo lên: “Kìa, Thầy Tạ ơn Chúa… Chào Thầy Tạ ơn Chúa”.
Bạn có hiểu những gương ấy không? Chắc Bạn hiểu. Vậy Bạn hãy cố gắng đi. Bạn hãy chịu sự cực này… sự khó nọ… cho can đảm, cho Chúa được vui, cho các linh hồn được nhờ.
Đến đây tôi thấy cần phải nói thêm một lời, kẻo Bạn hiểu nhầm ý tôi. Nói đúng hơn, Bạn hãy đọc lại đoạn nói về “Chiếc diều sáo”. Trong bài ấy tôi đã nói: tôi không dám cấm Bạn, không được xin Chúa cất sự khó đi cho Bạn, trái lại… nhưng thôi, xin Bạn hãy đọc lại bài ấy.
Không những thế, tôi còn cầu xin Chúa cho bạn được thoát khỏi những sự đau đớn đang bọc quanh Bạn. Và đang khi chờ sự khó lui đi, xin Chúa ban cho Bạn được chịu khó cho nhẫn nại. Hoặc Bạn có muốn năn nỉ thì hãy năn nỉ dưới chân Chúa, dưới chân Đức Mẹ, chứ đừng năn nỉ vô ích với người trần tục…
Tôi vừa nói Bạn hãy năn nỉ với Chúa, với Đức Mẹ. Nhưng đó chỉ là một lời khuyên bất đắc dĩ. Vì theo lời Thánh nữ Têrêsa Hài đồng Giêsu, nếu ta không nên đem bộ mặt buồn phiền đến trước mặt người khác, thì càng không nên đem bộ mặt ấy đến trước nhan Chúa. Chính chúng ta có bổn phận phải yên ủi Chúa, chứ không phải Chúa yên ủi ta. Đã đành, khóc với Chúa thì Chúa sẽ chùi nước mắt cho ta, vì Chúa thương ta vô cùng. Nhưng Chúa quí linh hồn vui vẻ hơn [40]. Nên ta hãy hết sức giấu những nỗi phiền muộn ta đi, đừng cho Chúa biết… hoặc có cho Chúa biết, thì cũng phải thêm lời: “Lạy Chúa, con sung sướng vì được chịu đau khổ cho đẹp lòng Chúa”.
Tôi nói lại, cố giấu sự đau khổ mình được bao nhiêu tốt bấy nhiêu, nhưng khi không giấu nổi nữa, thì thà năn nỉ dưới chân Chúa, dưới chân Đức Mẹ, chứ đừng năn nỉ vô ích với người trần tục.
Thế thì, Bạn thân ái, chúng ta hãy thi nhau chịu khó, chịu khó cho nhiều, chịu khó cho nhẫn nại, để đẹp lòng Chúa, để cứu các linh hồn, và – như tôi sẽ nói sau – để nên giống Chúa. Chúng ta hãy chịu khó, nhưng không phải chịu khó trong một lúc, trong một đôi việc nhỏ mọn lặt vặt, chúng ta hãy chịu khó cả đời, và trong hết mọi sự khó, không trừ một sự khó nào. Bao lâu ta còn sống, thì còn phải đua nhau chịu khó, đua nhau làm Chúa vui lòng, vui lòng vì thấy ta vui cười trong lúc lĩnh nhận sự khó Chúa gửi đến cho. Nếu vì xác thịt yếu đuối, ta không vui cười ngoài miệng được, thì ít ra hãy vui cười trong lòng, vì trong khi đau đớn, xác thịt ít khi có thể vui được, nhưng ta hãy để mặc nó, ta vui trong lòng là đủ.
Chắc Bạn đã hiểu lời tôi. Bây giờ thì Bạn hãy thi hành những điều Bạn hiểu. Bạn sẽ đẹp lòng Chúa lắm lắm.
Thôi, tôi dừng lại ở đây và tôi hy vọng những lời tôi nói với Bạn, sẽ là những hạt giống gieo vào những đám đất đủ điều kiện.
Xin Chúa, xin Đức Mẹ ban ơn cho Bạn được chịu khó cho nên.
[39] Matt 10,30
[40] 2 Cor 9,7
