Hosea là ngôn sứ đầu tiên đã dùng thứ ngôn ngữ hôn nhân để trình bầy tương quan giữa Giavê Thiên Chúa và Israel dân được tuyển chọn. Thiên Chúa là Phu Quân và Israel là Hiền Thê. Nhưng trong lịch sử của mình dân Israel đã nhiều lần bất trung với Thiên Chúa. Họ chạy theo và tôn thờ các thần ngoại giáo. Vì thế ngôn sứ Hosea và các ngôn sứ tố cáo họ và gọi họ là người vợ bất trung.
Trong chương 4 ngôn sứ ghi lại lời Thiên Chúa than phiền về cuộc sống đồi bại của dân Do thái như sau: “ Quả thật trong xứ này, chẳng có tín thành, chẳng có ân nghĩa, cũng chẳng có sự hiểu biết Thiên Chúa. Chỉ có bội thề, dối trá, sát nhân và trộm cướp, áp bức với ngoại tình, các cuộc đổ máu cứ nối tiếp nhau. Chính vì thế mà xứ sở tang thương, dân cư tàn tạ, ngay thú vật ngoài đồng, cũng như chim trời cá biển, tất cả đều chết hết.” Tiếp theo đó Thiên Chúa lên án các giai tầng khác nhau trong xã hội. Trước hết là các tư tế, tức giới lãnh đạo tinh thần, Thiên Chúa sẽ đưa họ ra toà xét xử họ, vì họ đã không thi hành nhiệm vụ hướng dẫn dậy dỗ dân. “Vì thiếu hiểu biết mà dân Ta bị tiêu vong. Bởi chính ngươi đã gạt bỏ sự hiểu biết, nên Ta sẽ gạt bỏ ngươi, không cho làm tư tế của Ta nữa; ngươi đã quên luật của Thiên Chúa ngươi thờ, thì Ta, Ta cũng sẽ quên con cái ngươi. Tất cả đám đông chúng nó đều xúc phạm đến Ta. Vinh quang của chúng, chúng đổi lấy ô nhục. Chúng có ăn, nhờ dân Ta phạm tội, chúng thích thú, khi dân Ta lỗi lầm. Nên tư tế phải chung số phận của dân: Ta sẽ cứ lối sống của nó mà trừng phạt nó, sẽ trả cho nó theo việc nó làm. Chúng ăn mà chẳng no, làm điếm mà chẳng sinh sôi nẩy nở, vì chúng đã bỏ không thờ Giavê.
Đĩ điếm, rượu chè làm dân Ta mất trí. Chúng thỉnh ý khúc gỗ của mình, và xin cây gậy của mình mặc khải cho; vì thói đĩ điếm làm cho chúng lầm lạc, chúng bỏ Thiên Chúa của mình mà đi làm điếm. Chúng sát tế, chúng dâng hương trên các đỉnh núi, trên các ngọn đồi, dưới bóng mát cây sồi, cây hương, cây sến. Thảo nào con gái các ngươi chẳng làm điếm, con dâu các ngươi chẳng ngoại tình. Con gái các ngươi làm điếm, con dâu các ngươi ngoại tình, Ta sẽ không trừng phạt, vì chính các tư tế cũng giao du với kỹ nữ và cùng tế lễ với điếm thần. Đám dân đen chẳng thông, chẳng hiểu sẽ bị diệt vong.” Thiên Chúa cảnh cáo Israel là vương quốc miền bắc và Giuđa là vương quốc miền nam như sau: “Hỡi Ít-ra-en, nếu ngươi làm điếm, thì đừng để cho Giu-đa mắc tội! Đừng tới Ghin-gan, đừng lên Bết A-ven, đừng thề “nhân danh Giavê hằng sống.” Quả thật, Ít-ra-en cứng đầu như một con bò cái bất trị, chẳng lẽ bây giờ Giavê lại để cho chúng tha hồ ăn cỏ khác nào con chiên trong đồng rộng thênh thang? Ép-ra-im kết thân với ngẫu tượng, thì cứ để mặc nó! Chè chén say sưa rồi, chúng tha hồ đàng điếm; chúng ham thích Ô nhục mà bỏ Đấng Tối Cao. Chúng sẽ bị cuốn đi trong cánh gió, sẽ hổ thẹn vì hiến lễ của mình.”
Dù đã phản bội Thiên Chúa nhưng dân Do thái vẫn giả vờ đem chiên bò lên đền thánh tiến dâng Ngài. Nhưng Thiên Chúa khẳng định rõ ràng với họ rằng: “Ta muốn tình yêu chứ không cần hy lễ, thích được các ngươi nhận biết hơn là được của lễ toàn thiêu. Tội ác của Ít-ra-en xưa và nay. Nhưng ngay tại A-đam, chúng đã vi phạm giao ước, tại đó, chúng đã phản bội Ta. Ga-la-át là thành của những kẻ bất lương, thành đầy vết máu. Trên đường về Si-khem, một đoàn tư tế gây chết chóc, khác nào bọn cướp đang rình rập. Việc chúng làm quả thật xấu xa. Tại nhà Ít-ra-en, Ta đã thấy một điều ghê tởm, ở đó, Ép-ra-im đã làm điếm, Ít-ra-en đã ra dơ bẩn. Cả ngươi nữa, hỡi Giu-đa”
Trong chương 8 ngôn sứ ghi lại lời Thiên Chúa than phiền như sau: “Chúng không tuân giữ giao ước của Ta, và vi phạm lề luật Ta truyền dạy. Chúng lớn tiếng kêu lên Ta: “Lạy Thiên Chúa chúng con, chúng con là Ít-ra-en, chúng con nhận biết Ngài.” Thế nhưng, điều tốt lành, Ít-ra-en đã gạt bỏ, nên nó sẽ bị quân thù đuổi bắt. Xã hội hỗn loạn vì dân Chúa thờ ngẫu tượng. Chúng phong vương người mà Ta không chọn, tôn làm lãnh tụ kẻ Ta không biết, dùng bạc vàng làm ra ngẫu tượng, để rồi bị đập tan. Hỡi Sa-ma-ri, hãy gạt bỏ con bê của ngươi. Vì con bê đó là do Ít-ra-en làm ra, do một nghệ nhân sản xuất, nó đâu phải là thần! Chắc chắn con bê của Sa-ma-ri sẽ như thể mùn cưa. Chúng gieo gió thì phải gặt bão.
Chính chúng đã lên với Át-sua. Con lừa hoang còn thích sống độc lập, nhưng Ép-ra-im lại tặng quà để có tình nhân.”
Ngôn sứ đặc biệt chống lại phụng tự hình thức bề ngoài của dân Do thái và viết: “ Khi Ép-ra-im đua nhau dựng bàn thờ, thì các bàn thờ ấy chỉ làm cho chúng phạm tội thêm. Luật lệ của Ta, Ta có viết cho nó cả ngàn, thì nó cũng coi là xa lạ. Hy lễ dâng Ta thì chúng cứ dâng, chúng cứ ăn thịt đã sát tế, nhưng Giavê sẽ chẳng đoái hoài. Giờ đây Người sẽ nhớ lại sự gian ác của chúng, chúng đã phạm tội thì chúng sẽ phải đền: chúng sẽ phải trở về Ai-cập. Ít-ra-en đã quên Đấng tác tạo ra nó, và lo xây đền đài; còn Giu-đa thì xây thêm những thành kiên cố. Nhưng Ta sẽ phóng lửa xuống các thành này, và lửa sẽ ngốn hết các dinh thự.”
Trong chương 13 ngôn sứ đề cập đến việc Thiên Chúa trừng phạt tội thờ ngẫu tượng và viết: “Xưa kia hễ Ép-ra-im lên tiếng là nó gây kinh hoàng, nó có một địa vị cao trong Ít-ra-en, nhưng vì mắc tội thờ Ba-an nên nó đã chết. Giờ đây chúng phạm thêm tội lỗi: đúc cho mình những tượng bằng kim loại, lấy bạc làm ra những tượng thần như trí mình sáng chế. Tất cả những thứ đó đều là sản phẩm do tay thợ làm ra. Rồi chúng ngỏ lời với những thần đó, còn dâng hy lễ nữa. Chúng là người mà lại hôn kính những con bê. Bởi vậy, chúng chỉ như đám mây buổi sáng, như sương mai chóng tan, như vỏ trấu bị cuốn khỏi sân lúa, như làn khói toả từ ống thông hơi.”
Ngoài tội tôn thờ thần ngoại dân Israel còn phạm tội vô ơn bạc nghĩa. Chính vì thế ngôn sư Hosea mới tố cáo họ như sau: “Ta là Giavê, Thiên Chúa của ngươi từ khi ngươi còn ở đất Ai-cập. Ngoài Ta ra, ngươi không được biết thần nào khác, chẳng có vị cứu tinh nào khác ngoại trừ Ta. Chính Ta đã biết ngươi khi ngươi còn ở trong sa mạc, trong vùng đất cằn cỗi khô khan. Vừa khi ra đồng cỏ, chúng liền được ăn uống thoả thuê. Nhưng khi thoả thuê rồi, chúng đâm ra tự cao tự đại. Chính vì thế mà chúng đã quên Ta. Nên đối với chúng, Ta khác nào sư tử, tựa con báo, Ta rình rập bên đường. Như gấu mất con, Ta chồm lên chúng, Ta xé chúng cho nát tan lồng ngực; Ta ăn thịt chúng tại chỗ như sư tử cái, chúng sẽ bị mãnh thú ngoài đồng phanh thây.”
Tuy nhiên, bên cạnh các lời tố cáo và các hình phạt nghiêm khắc ngôn sứ Hosea cũng lại là người cho chúng ta thấy gương mặt là mẹ của Thiên Chúa, Ngôn sứ viết trong chương 11 như sau: “Khi Ít-ra-en còn là đứa trẻ, Ta đã yêu nó, từ Ai-cập Ta đã gọi con Ta về. Nhưng Ta càng gọi chúng, chúng càng bỏ đi; chúng dâng hy lễ cho các Ba-an, đốt hương kính ngẫu tượng. Ta đã tập đi cho Ép-ra-im, đã đỡ cánh tay nó, nhưng chúng không hiểu là Ta chữa lành chúng. Ta lấy dây nhân nghĩa, lấy mối ân tình mà lôi kéo chúng. Ta xử với chúng như người nựng trẻ thơ, nâng lên áp vào má; Ta cúi xuống gần nó mà đút cho nó ăn. Nó sẽ không trở về Ai-cập nữa, nhưng Át-sua sẽ lại làm vua nó, vì nó không chịu về với Ta. Gươm đao sẽ hoành hành trong các thành của nó, sẽ làm cỏ và ngốn sạch con cái nó, vì chúng có những ý đồ xấu xa. Nhưng Giavê lại tha thứ Dân Ta cứ miệt mài buông theo bội tín, chúng được kêu mời hãy vươn lên, mà chẳng một ai ngóc đầu dậy! Hỡi Ép-ra-im, Ta từ chối ngươi sao nổi! Hỡi Ít-ra-en, Ta trao nộp ngươi sao đành! Làm sao Ta xử với ngươi như với Át-ma, để ngươi nên giống như Xơ-vô-gim được? Trái tim Ta thổn thức, ruột gan Ta bồi hồi. Ta sẽ không hành động theo cơn nóng giận, sẽ không tiêu diệt Ép-ra-im nữa, vì Ta là Thiên Chúa, chứ không phải người phàm. Ở giữa ngươi, Ta là Đấng Thánh, và Ta sẽ không đến trong cơn thịnh nộ. »
Tình yêu thương đó của Thiên Chúa được tỏ lộ trong lời kêu gọi dân Israel trở về với Ngài như ngôn sứ viết trong chương 14 :
« Hỡi Ít-ra-en, hãy trở về với Giavê là Thiên Chúa của ngươi. Chính vì tội ác của ngươi mà ngươi đã vấp ngã. Hãy trở về với Giavê, mang theo lời cầu nguyện. Hãy thưa với Người: “Xin thứ tha mọi gian ác, xin vui nhận lời ngợi khen chúng con dâng lên Ngài làm lễ vật thay thế bò tơ. Chúng con sẽ không cầu cứu với Át-sua, sẽ không cậy nhờ vào chiến mã, cũng chẳng gọi là thần những sản phẩm tay chúng con làm ra, vì chỉ ở nơi Ngài kẻ mồ côi mới tìm được lòng thương cảm.”
Ta sẽ chữa chúng khỏi tội bất trung, sẽ yêu thương chúng hết tình, vì cơn giận của Ta sẽ không còn đeo đuổi chúng. Với Ít-ra-en Ta sẽ như làn sương mai làm nó vươn lên như bông huệ, cho bén rễ sâu như cây ngàn Li-băng. Họ sẽ đâm chồi nẩy lộc, sum sê tựa ô-liu tươi tốt, toả hương thơm ngát như rừng Li-băng. Chúng sẽ trở về cư ngụ dưới bóng Ta, sẽ làm cho lúa miến hồi sinh nơi đồng ruộng, tựa vườn nho, chúng sẽ sinh sôi nẩy nở, danh tiếng lẫy lừng như rượu Li-băng. Ép-ra-im còn liên hệ gì với các ngẫu tượng? Còn Ta, Ta đã nhậm lời và đoái nhìn đến nó. Ta như một cây trắc bá xanh tươi, chính nhờ Ta mà ngươi trổ sinh hoa trái. Lời căn dặn cuối cùng : Ai đủ khôn ngoan để hiểu được điều này, đủ thông minh để biết được điều ấy? Quả thật đường lối Giavê rất mực thẳng ngay. Trên con đường này, người công chính sẽ hiên ngang tiến bước, còn kẻ gian ác sẽ phải té nhào. »
DC 08
Linh Tiến Khải
Radio Vatican
