VÔ NHIỄM NGUYÊN TỘI CHO HẾT MỌI NGƯỜI
LỄ MẸ VÔ NHIỄM NGUYÊN TỘI – Lc 1, 25-38
Lm Gioan Nguyễn Văn Ty SDB
Tại sao mừng lễ Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội? Tôi mừng một đặc ân chỉ dành riêng cho một mình Mẹ? Hay để chúc mừng một trường hợp biệt lệ có một không hai mà Thiên Chúa đã thực hiện cho riêng một mình Mẹ? Hay để làm vui lòng Mẹ, và nhờ đó tôi sẽ được Mẹ thương ban cho nhiều ân huệ khác nữa? Lễ Mẹ Vô Nhiễm có liên quan gì tới tôi? Mục đích có phải là để khích lệ tôi sống trong sạch, thánh thiện hơn không?… Những câu hỏi tương tự như thể đã lởn vởn trong đầu tôi từ lâu lắm rồi, nhưng chỉ không tiện công khai nói ra thôi. Thú thực, tôi vẫn né tránh đi tìm được một giải đáp thỏa đáng vì sợ đụng chạm tới một tín điều.
Thế nhưng âm thầm tôi vẫn tin rằng tín điều Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội phải là một điều gì liên quan rất chặt chẽ tới niềm tin của mình. Trong câu chào của Sứ thần: “Mừng vui lên, hỡi đấng đầy ân sủng, Đức Chúa ở cùng bà!” tôi vẫn thấy có một cái gì đó chạm tới chính bản thân mình, và tới từng người một. Phải, Đức Maria đâu phải là người duy nhất đầy ân sủng, vì Thiên Chúa đã ban ân sủng cách sung mãn cho hết thảy mọi người. Đức Chúa đâu chỉ duy nhất ở cùng Đức Maria, vì ngài “ ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế”.
Trong thư gửi giáo đoàn Rôma, Thánh Phaolô khảng định nhiều lần một tư tưởng rất căn bản: “Nếu chỉ vì một người, một người duy nhất sa ngã, mà sự chết đã thống trị, thì điều Thiên Chúa làm qua một người duy nhất là đức Giêsu Kitô, lại còn lớn lao hơn biết mấy. Quả vậy, những ai được Thiên Chúa ban ân sủng đồi dào và cho trở nên công chính, thì được sống và được thống trị” (Rm 5, 17, và toàn chương 5). Như vậy, giữa một bên là Ađam phạm tội để mọi người bị nhiễm tội tổ tông, và bên kia là đức Giêsu Kitô cứu chuộc để mọi người được trở nên công chính, ta phải làm nổi bật (highlight) bên nào? Theo Phaolô thì vế thứ hai phải được nhấn mạnh hơn, vì nó “lớn lao hơn biết mấy”. Không những cần làm nổi bật Giêsu Cứu Chúa hơn là tổ tông Ađam lỗi phạm, mà còn cần phải đề cao “ân sủng … còn dồi dào hơn biết mấy cho muôn người” hơn là trên “muôn người phải chết”. Thật vậy, theo Phao-lô, “sự sa ngã của Ađam không thể nào sánh được với ân huệ của Thiên Chúa” (Rm 5, 15).
Dưới nhãn quan đó, tôi sẽ chiêm ngắm Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội như thế nào? Nếu chủ yếu nhìn lên Mẹ như một trường hợp được đặc ân miễn trừ khỏi vế thứ nhất ‘mọi người mắc tội nguyên tổ’, thì dù rất cao đẹp, những vẫn là rất đơn độc nghèo nàn, theo lối nhìn thuần nhân loại. Còn nếu dùng con mắt Tin Mừng nhận ra đây là trường hợp điển hình (prototype chứ không phải unique) của ‘muôn người được trở nên công chính nhờ ân sủng’, thì mới thật sự là khám phá ra được ‘cái lớn lao’ mà Phaolô muốn nhắc nhở. Nếu tâm trí chỉ tập trung vào Maria như người nữ con cháu Eva, độc đáo vì không bị vướng mắc tội nguyên tổ, để rồi nhạt nhòa hình ảnh một Giêsu – Adam mới hoàn lại sự sống, sự công chính cho muôn người cách rất căn cơ và mạnh mẽ, thì đúng là ta đã chọn lấy cái yếu hơn cái mạnh, cái nhỏ mọn hơn cái lớn lao, cái tiểu tiết hơn cái tổng thể. Trong Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội, tôi tìm thấy có cả hình ảnh một Maria Maddala sám hối, một tên cướp bị án phạt đóng đinh kêu cầu được Chúa xót thương; có cả hình ảnh của tôi khi quì gối ăn năn sám hối, của hết thảy mọi người trong cuộc sống ngụp lặn nơi dương thế… và nói chung của toàn thể nhân loại tội lỗi. Vô Nhiễm Nguyên Tôi không mang một nội dung loại trừ (exclusive: chỉ Maria thôi chứ không một ai khác), mà phải mang tính bao hàm (inclusive: Maria và mọi tín hữu, trong đó có cả tôi nữa). Vô Nhiễm Nguyên Tội phải nói được cho tôi rằng: ‘Mừng vui lên, hỡi người được đầy ân sủng, Đức Chúa xót thương và cứu độ luôn ở với bạn!’.
Mẹ Vô Nhiễm phải là đại lễ của tôi và của mọi người, vì Maria không phải là người duy nhất trên trần gian đã gắn kết cuộc đời mình cách bền chặt với Giêsu Kitô, mà cả tôi và mọi Kitô hữu cũng đã được gắn kết qua bí tích Thánh Tẩy đã lãnh nhận. Vô Nhiễm không chỉ mang nội dung tiêu cực ‘không vướng mắc tội nguyên tổ’ mà chứa đựng một mục tiêu tích cực hơn nhiều: ‘gắn kết bền chặt hơn nữa với ơn cứu độ nhân ái’ mà Đức Ki-tô Giê-su đã thực hiện (xem kinh tiền tụng lễ Mẹ Vô Nhiễm)
Lạy Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, xin cho con được cùng Mẹ không ngừng cất lời ca tụng Đức Chúa xót thương và cứu độ như Mẹ đã từng cất lên trong bài Magnificat. Nếu trinh trong/vô nhiễm đối với Mẹ trước hết là không ngừng rộng mở cõi lòng đón lấy ân sủng hải hà của Thiên Chúa, thì xin cho con cũng được bắt chước Mẹ không ngừng đón nhận và gắn kết bền chặt với lòng thương xót cứu độ đó trong suốt cuộc sống Kitô hữu, cho dầu rất yếu hèn và tội lỗi của con. Amen
Lm Gioan Nguyễn Văn Ty SDB
>> Mục Lục
